Και οι τρεις εμπεριέχουν την αρχαία ελληνική λέξη «ἅλς», που σημαίνει θάλασσα, αλλά και αλάτι, καθώς αναφέρονται σε αλόφυτα, δηλαδή, φυτά που φυτρώνουν και ευδοκιμούν σε αλατούχα εδάφη. Τα γνήσια αλόφυτα φυτρώνουν αποκλειστικά σε αλατούχα εδάφη και σε αλμυρά ή υφάλμυρα νερά, ενώ υπάρχουν άλλα αλόφυτα, τα λεγόμενα «προαιρετικά», που μπορούν να ευδοκιμήσουν και σε εδάφη με χαμηλή ή μηδενική αλατότητα.
Αλμύρα
Η αλμύρα (Salsolasoda), η πράσινη, τραγανή, βραστή σαλάτα που σερβίρουν στις περισσότερες ψαροταβέρνες είναι στην ουσία τα βλαστάρια ενός αλόφυτου (γνωστού ίσως και ως saltwort, με το αγγλικό του όνομα ή ως barbe des moines, με το γαλλικό του και ως agretti roscano, με το ιταλικό του). Φυτολογικά ανήκει στην οικογένεια των αλόφυτων (Salsolasoda). Τα τελευταία χρόνια άρχισε να καλλιεργείται και στη χώρα μας, οπότε το βρίσκουμε στα σούπερ μάρκετ ή και στις λαϊκές. Η αλμύρα πωλείται σε ματσάκια, τα κλαράκια της θυμίζουν το σχοινόπρασο ή τη σαλικόρνια, αλλά τα στελέχη τους είναι πιο λεπτά και λιγότερο άκαμπτα.
Η άγρια αλμύρα απαντάται αυτοφυής σε όλες τις Κυκλάδες, όπου καταναλώνεται και ως ζεστή σαλάτα – αφού πρώτα την περάσουν από το τηγάνι, με ελαιόλαδο και σκόρδο τη σβήνουν με ξίδι ή χυμό λεμονιού και τη σερβίρουν με τριμμένη, ωμή ντομάτα.
Σαλικόρνια ή αλμυρήθρα
Ίσως κάποια στιγμή αναρωτηθήκατε τι είναι εκείνα τα πράσινα (μερικές φορές και κοκκινωπά), τραγανά κλαράκια που προσθέτουν οι σεφ μας σε διάφορα πιάτα ωμών ψαριών, κυρίως σε ceviche και σε sashimi. Τις περισσότερες φορές είναι κλαράκια σαλικόρνιας (Salicornia europaea ή Salicornia parennis) – στα ελληνικά ονομάζεται και «αρμυρήθρα» ή «αλμυρίχα» Πρόκειται για ένα δικοτυλήδονο αλόφυτο, που ανήκει στο γένος Χηνοποδιοειδών (Chenopodiaceae). Φυτρώνει σε πολλές παραλίες και παρότι τη συναντάμε συχνά είναι πολύ πιθανόν να την προσπερνάμε χωρίς να τη συνδέουμε με το εν λόγω βρώσιμο φυτό. Στα αρχαία ελληνικά η αρμυρήθρα αυτό ονομαζόταν «άλιμος» και … ναι, αυτός ο άλιμος το όνομά του το γνωστό προάστιο της νότιας Αθήνας – στην αρχαιότητα δήμος Αλιμούντος. Σήμερα οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σαλικόρνιας απαντώνται στους υγρότοπους της Λέσβου, στα παράκτια τέλματα του κόλπου της Γέρας και της Καλλονής, λογικό για ένα αλόφυτο που αγαπάει τα αλμυρά, αλατούχα εδάφη.
Η αρμυρήθρα καταναλώνεται σε σαλάτες, ωμή ή ελαφρά ζεματισμένη, αλλά συντηρείται και σε άλμη ως τουρσί. Καθώς οι λεπτοί βλαστοί της, που στην όψη οι βλαστοί της αρμυρήθρας θυμίζουν, σε πολλούς, τα άγρια σπαράγγια – εξού και το προσωνύμιο της γνωστή και ως «σπαράγγι της θάλασσας». Αν θέλετε να την ξεχωρίσετε από την αλμύρα, αναζητήστε εκείνους τους χαρακτηριστικούς της «κόμπους», που χωρίζουν τον βλαστό σε τρία ή τέσσερα τμήματα.
Αλμυρίκια
Αρμυρίκια ή αλμυρίκια ή βρέτζια ή και ταμαρίς (Tamarix sp) λέγονται εκείνα, τα φιλόξενα δεντράκια που μας προσφέρουν τη σκιά τους σε πολλές μη οργανωμένες παραλίες. Η ταμαρίδα φυτρώνει από μόνη της, κοντά στη θάλασσα, αλλά και κοντά σε όχθες ποταμών ή ρυακιών ή κοντά σε ρέματα, όπου μπορούν οι ρίζες της να αναζητήσουν έναν υφάλμυρο υδάτινο ορίζοντα. Ανήκει στην οικογένεια των Αγγειόσπερμων, είναι ένα φυλλοβόλο φυτό το οποίο περιλαμβάνει 54 περίπου είδη θάμνων και χαμηλών ή και ψηλών δέντρων, που φύονται τη Δυτική Ευρώπη και τη Μεσόγειο μέχρι την Ανατολική Ασία, τη βόρεια Κίνα και την Ινδία.
Στην Ελλάδα ευδοκιμούν τέσσερα είδη ταμαρίδας (η κρητική, η χαμπεανή της Αττικής, η σμυρναίικη και η γαλλική που συναντάμε σε πολλά νησιά μας).
Και ένα ακόμα αλόφυτο
Τέλος υπάρχει και το κρίταμο (Crithmum maritimum L.), αλόφυτο κι αυτό, με τα λογχωτά φυλλαράκια του και την πολύ ευχάριστη, υφάλμυρη γεύση – που, από λάθος, αναφέρεται κι αυτό ως αλμύρα. Το κρίταμο, γνωστό και ως μάραθος της θάλασσας (sea fennel) απαντάται αυτοφυές σε πολλές παραλίες της Ελλάδας και της Μεσογείου, γενικότερα. Καταναλώνεται ως ωμή ή βραστή σαλάτα, αλλά συχνά το μεταποιούν σε τουρσί, που συνοδεύει ψαρομεζέδες ή ψητά ψάρια.
Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση