Κερκυραϊκή κολομπίνα, ένα ενετικό τσουρέκι
Το Πάσχα στην Κέρκυρα είναι συνδεδεμένο με τη φογάτσα, το κορφιάτικο τσουρέκι και την κολομπίνα, ένα μικρό ζυμωτό «περιστέρι», που φτι με αλεύρι, βούτυρο, αυγά και μαζία, που μοιάζει με γλυκό ψωμί και άγλυκο τσουρέκι και έχει άρωμα και γεύση εσπεριδοειδών (πορτοκαλιού, κουμκουάτ ή περγαμόντου) και το πασπαλίζουν με χοντρή κρυσταλλική ζάχαρη. Από την ίδια ζύμη φτιάχνουν και μικρές κολομπίνες, που προορίζονται για τα παιδιά – σύμφωνα με ένα παλιό έθιμο του νησιού. Σήμερα, βέβαια, διάφοροι φορείς μοιράζουν δωρεάν κολομπίνες μετά τα κάλαντα του Λαζάρου, όπως θέλει το έθιμο, «, από τον Φορέα Κορφιάτικης Έκφρασης.
Το έθιμο κρατάει από τους Ενετούς, που κατέλαβαν το νησί, το 1386, και έφεραν μαζί τους και τα έθιμα τους. Οι Κερκυραίοι προσάρμοσαν στα μέτρα τους τις φογάτσες τους, προσθέτοντας τους από ένα κόκκινο αυγό, όπως κάνουμε και στην υπόλοιπη Ελλάδα με τα τσουρέκια. Η διαφορά ς της παλιάς κολομπίνας ήταν τα φτερά από κότα, βαμμένα συνήθως κίτρινα με τα οποία στόλιζαν μαζί με το αυγό τις κολομπίνες.
Το περιστέρι της ειρήνης και του Πάσχα
H colomba των Ιταλών είναι το πιο χαρακτηριστικό και συμβολικό γλυκό του καθολικού Πάσχα. Στην ουσία πρόκειται για ένα ζυμωτό γλυκό ψωμί, μαλακό και αφράτο σαν τσουρέκι, το οποίο συνήθως στολίζουν με λευκό γκλάσο και αμύγδαλα.
Το περιστέρι ως γνωστόν από την Κιβωτό του Νώε συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα, αλλά είναι γενικότερα και σύμβολο της ελπίδας και της σωτηρίας. Πέρα, όμως, από τον οποιονδήποτε θρησκευτικό της συμβολισμό η αφράτη και ζυμωτή colomba είναι και το αγαπημένο γλυκό των παιδιών.
Μολονότι κατάγεται από τη Λομβαρδία, σήμερα πια η colomba έχει διαδοθεί σε όλη την Ιταλία και προσφέρεται όπως και τα σοκολατένια αυγά ως δώρο Πάσχα. Υπάρχουν τρεις θρύλοι που σχετίζονται με την προέλευση της. Σύμφωνα με τον πρώτο δημιουργήθηκε τον 6ο μ. Χ. αιώνα, στην Παβία. Ήταν παραμονή του Πάσχα του 572, όταν μετά από τρία χρόνια πολιορκία της πόλης, πρόσφεραν στον Αλβοΐνο, τον βασιλιά των Λομβαρδών, έναν εορταστικό γλυκό άρτο σε σχήμα περιστεριού, που ως σύμβολο ειρήνης, που εκ των πραγμάτων είχαν φτιάξει με λιγοστά υλικά: αυγά, αλεύρι και προζύμι.
Ένας δεύτερος θρύλος συνδέει την colomba με τον καθολικό Άγιο Κολουμβάνο. Ο San Colombano ήταν έναςΙρλανδόςιεραπόστολος, που ίδρυσε πολυάριθμα μοναστήρια και εκκλησίες στην Ευρώπη και εξ αιτίας αυτού τιμάται από όλες τις χριστιανικές Εκκλησίες – και από την ορθόδοξη. Το 600 μ. Χ. λοιπόν, ο άγιος προσκλήθηκε με τους μοναχούς του στην αυλή της Λομβαρδής βασίλισσας Θεοδελίνδης, η οποία για να τους περιποιηθεί σέρβιρε φαγητά που περιείχαν κρέας και κυνήγι. Οι μοναχοί, για λόγους νηστείας, αρνήθηκαν καθίσουν σε τραπέζι όπου θα σερβίρονταν τα αρτύσιμα φαγητά. Τότε ο Άγιος Κολουμβάνος, για να μην προσβληθεί η βασίλισσα, «μεταμόρφωσε» τα φαγητά τους σε νηστίσιμα λευκά ψωμιά, τα οποία πήραν το χαρακτηριστικό σχήμα περιστεριού.
Ένας τρίτος θρύλος συνδέει την colomba με τη μάχη του Λενιάνο που έγινε στις 29 Μαΐου του 1176. Λέγεται ότι ο στρατηλάτης της Λομβαρδικής Ένωσης, παρατηρώντας ότι κατά τη διάρκεια της μάχης τα περιστέρια κατέβαιναν και κάθονταν πάνω στο μιλανέζικο carrocio* αποφάσισε να εμψυχώσει τους άνδρες του και να τους κάνει να πιστέψουν στην επερχόμενη νίκη τους και στην ειρήνη. Για αυτό έβαλε τους μάγειρες της στρατιάς του να ζυμώσουν λευκά και γλυκά ψωμιά με σχήμα περιστεριών, έκτοτε τα ζυμωτά περιστέρια συμβολίζουν την νίκη των Λομβαρδών και την πανωλεθρία του στρατού του Φρειδερίκου Α΄ Βαρβαρόσσα.
Όποιο θρύλο κι αν αποφασίσει να πιστέψει κανείς το βέβαιο είναι πως η colomba είναι άρρηκτα δεμένη με την ιστορία της Βόρειας Ιταλίας καταρχήν ως σύμβολο ειρήνης και κατ’ επέκταση ως πασχαλινός συμβολισμός.
Η colomba pasquale ή colomba di Pasqua, όπως τη λένε, οι Ιταλοί ήταν από πολύ παλιά ένα γλυκό ψωμί που άλλοτε καταναλωνόταν μόνο στη Λομβαρδία. Στο εμπόριο, όμως, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά, στο Μιλάνο, ως πασχαλινή εκδοχή του panettone και του pandoro, στη δεκαετία του 1930, από την Dolciaria Milanese – που αργότερα μετονομάστηκε σε Motta – και φτιάχνεται με λευκό αλεύρι σίτου, ζάχαρη, αυγά, βούτυρο, κόντιτα (ζαχαρωμένες φλούδες εσπεριδοειδών), μαγιά και αλάτι. Σήμερα, βέβαια, η προσφορά σε «πασχαλινά περιστέρια» στην Ιταλία είναι πολύ μεγάλη.
*Το carrocio ήταν ένα τετράτροχo κάρο, το οποίο έσερναν τρία ζευγάρια βοδιών, που έφερε το λάβαρο με τα διακριτικά της Λομβαρδίας, ένα σταυρό με Εσταυρωμένο, αλλά και Άγια Τράπεζα δεδομένου ότι πριν κάθε μάχη τελείτο θεία λειτουργία.
Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση