Γεννημένος στις 5 Αυγούστου 1957 στο Τόκιο, ο Ιάπωνας αρχιτέκτονας που το 2014 βραβεύτηκε με το βραβείο Pritzker, χρησιμοποιεί στοιχεία ιαπωνικού αλλά και αμερικανικού σχεδιασμού στα έργα του. Eίναι επίσης γνωστός για την πρωτοποριακή χρήση των σωλήνων από χαρτόνι (cardboard) στην κατασκευή κτιρίων. Στην αναφορά της για τη βράβευση του με το σημαντικό βραβείο, η επιτροπή τόνισε την ικανότητα του δημιουργού να διακρίνει πάντα με ευκρίνεια, την αισιόδοξη αρχή μετά από μια τραγωδία από φυσικές καταστροφές. Μη ξεχνάμε επίσης, ότι σύμφωνα με την ίδια επιτροπή, το βραβείο Pritzker αναγνωρίζει αρχιτέκτονες που επιδεικνύουν «αριστεία στην κατασκευή και συνεισφέρουν σημαντικά και με συνεπή τρόπο στην ανθρωπότητα». Ο Shigeru Ban, του οποίου η προσέγγιση είναι τόσο καινοτόμος όσο και ανθρωπιστική, αντανακλά απόλυτα, αυτό το πνεύμα του βραβείου στο έπακρο.
Οι επιρροές από την αμερικανική σχολή, προέρχονται από τις σπουδές του στο Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Καλιφόρνια και στο The Cooper Union στη Νέα Υόρκη μια και ήθελε να σπουδάσει δίπλα στον αρχιτέκτονα-εκπαιδευτικό John Hejduk που θαύμαζε ιδιαίτερα. Εργάστηκε παράλληλα στο γραφείο του σπουδαίου Arata Isozaki και αποφοίτησε από το Cooper Union το 1984, ενώ, μέσα σε ένα μόλις χρόνο άνοιξε το δικό του γραφείο στο Τόκιο.
Σε ένα επάγγελμα που συχνά συνδέεται με την επίδειξη και το εγώ, το έργο του Μπαν φαίνεται ταπεινό, αλλά σαφώς, ιδανικά κατάλληλο για μια ιστορική στιγμή που γιορτάζει τον αλτρουισμό. Ο δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου Stephen G. Breyer, μέλος της κριτικής επιτροπής του Pritzker, είχε δηλώσει πόσο συγκινημένος ήταν με το έργο του σπουδαίου Ιάπωνα αρχιτέκτονα και την ανάγκη του να δημιουργήσει κτίρια-καταφύγια άριστης ποιότητας και αισθητικής, για τους στερούμενους ανθρώπους, εκείνους που βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Και αυτό κατά τη γνώμη του, ήταν υπέροχο και μεγαλειώδες.
Πέρα από τις περιγραφές για το μεγαλείο της ανθρωπιστικής αρχιτεκτονικής του Shigeru Ban, να αναφέρουμε κάποια παραδείγματα. Με μια ομάδα εθελοντών φοιτητών, έχει επισκεφτεί σχεδόν κάθε σημαντικό τόπο φυσικών καταστροφών των τελευταίων δεκαετιών. Το τόξο της καριέρας του παρακολουθεί την άνοδο του κατακλυσμικού καιρού με αγωνία αλλά και προτάσεις από την ομάδα του. Ο σεισμός του Κόμπε, που σκότωσε έξι χιλιάδες ανθρώπους (1995). Ο σεισμός μεγέθους 7,4 Ρίχτερ στην Τουρκία που άφησε μισό εκατομμύριο άστεγους (1999). Ο σεισμός του Γκουτζαράτ (2001). Το τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού (2004). Ο τυφώνας Katrina (2005). Ο σεισμός του Σιτσουάν (2008). Ο σεισμός της L’Aquila (2009) στην Αϊτή κλπ. Η πρακτική του Ban, σύμφωνα με τον Riichi Miyake, μελετητή της ιαπωνικής αρχιτεκτονικής, είναι «μια αρχιτεκτονική εκδοχή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα». Χρησιμοποιώντας φθηνά-καθημερινά υλικά, έχει δημιουργήσει μια ποικιλία αρχιτεκτονικών κατασκευών για επιζώντες από μεγάλες καταστροφές, σπίτια, εκκλησίες, αίθουσες διδασκαλίας
Στις 9 Αυγούστου του 2014, ο Shigeru Ban θα σηματοδοτήσει τα δημόσια εγκαίνια του Μουσείου Τέχνης του Άσπεν, του πρώτου του μόνιμου μουσείου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το κτίριο, ένα γυάλινο κουτί φωλιασμένο σε ένα δικτυωτό πλέγμα κατασκευασμένο από χαρτί που έχει εγχυθεί με ρητίνη και καλύπτεται με μια ξύλινη οροφή, είναι ένα εκπληκτικό πλέγμα υλικών. Στην περίπτωσή του, χάρτινοι σωλήνες, κιβώτια μπύρας και ξύλο βιώσιμης προέλευσης μεταξύ άλλων, που οι δυνατότητές τους ήταν πάντα το κύριο μέλημα του σπουδαίου δημιουργού. Όπως είχε δηλώσει τότε «δεν είμαι ο αρχιτέκτονας που απλά θέλω να δημιουργήσω ένα εντυπωσιακό σχήμα», τοποθετώντας το έργο του σε έντονη αντίθεση με τη θεματική και ψηφιακή αρχιτεκτονική που κυριαρχεί στις μέρες μας. Υπήρξε ο υπεύθυνος για την επέκταση του Centre Pompidou, πριν από χρόνια σχεδίασε ένα υπέροχο ξύλινο περίπτερο με ιαπωνική τεχνική, χωρίς συγκολλήσεις για την πρώτη (αν θυμάμαι καλά) συλλογή επίπλων της Hermes στο Salone del Mobile που είχε συγκλονίσει τους επισκέπτες, μαζί και εμένα.
Σε μια από τις λίγες του συνεντεύξεις είχε πει. «Δεν κατακρίνω, αλλά η φόρμα του Frank Gehry στο Μπιλμπάο είναι πιο ενστικτώδης και απαιτεί πολύ περίπλοκη τεχνολογία για να βγάλει κανείς το σχήμα του. Η φόρμα μου έχει κανόνες πίσω της. Ακόμα κι αν μοιάζει με το ίδιο είδος οργανικού σχήματος, υπάρχει μια διαδικασία κατασκευής από κάτω». Θέλοντας ίσως να τονίσει ότι αποφεύγει τις αρχιτεκτονικές φόρμες εντυπωσιασμού, όσο ενδιαφέρουσες και αν είναι. Πριν από χρόνια, εμπνευσμένος από τη χρήση σωλήνων από χαρτί ως κύριο υλικό, ο Shigeru Ban σχεδίασε για πρώτη φορά έπιπλα για το σπίτι του στην Ιαπωνία. Συνέχισε να δημιουργεί έπιπλα για τα αρχιτεκτονικά του έργα, συμπεριλαμβανομένης της Miyake Design Studio Gallery στο Τόκιο. Η συλλογή ονομάζεται Carta και η οργανικές της φόρμες προβάλλουν τις σαφείς οικολογικές αξίες του, με κατασκευή από αειφόρα υλικά .
Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση