Εικόνες λιμανιών και λατομείων συνυπάρχουν αρμονικά προσκαλώντας τον θεατή να ξεδιπλώσει το νήμα που τις συνδέει. Τόσο στα λατομεία όσο και στα λιμάνια η ανθρώπινη απουσία δηλώνεται εμφατικά, θα έλεγε κανείς. Μέσα στη βιομηχανική κλίμακα αυτών των χώρων οι ακατοίκητες φωτογραφίες της μοιάζουν με ένα ανόθευτο τοπίο που γοητεύει με τις αντιθέσεις του. Οι δύο θεματικές καταλήγουν σε μία εικόνα που προβάλλεται μόνη, μεγεθυμένη σε σκοτεινή αίθουσα: μια εικόνα στατική, που όμως σφύζει από ζωή και ανθρώπινη παρουσία και, όπως σε όλες τις εικόνες της έκθεσης, η ερμηνεία παραμένει ανοιχτή.
Τόσο η θάλασσα όσο και το μάρμαρο έχουν απασχολήσει εδώ και αρκετά χρόνια την Έφη Χαλιορή που μέσα από εκδόσεις και εκθέσεις, από το 2013, έχει μεταφέρει τις εικόνες της στο ευρύ κοινό. Ένας άνθρωπος που από μικρό παιδί είχε μάθει να παρατηρεί. Η ενηλικίωση τη βρήκε να σπουδάζει διοίκηση επιχειρήσεων και marketing ωστόσο το 2005 ξεκίνησε τις σπουδές στη φωτογραφία σε μια προσπάθεια να καταφέρει να αποδώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις προσλαμβάνουσες που είχε. Στόχος ήταν οι εικόνες που εντόπιζε το μυαλό, τα κάδρα, να αποδοθούν να γίνουν εικόνες, φωτογραφίες. Η είσοδος στο χώρο της φωτογραφίας έγινε με μια έκθεση που αποτυπώνει ανθρώπινες φιγούρες πίσω από θολό τζάμι, μια σαφής αναφορά στην ταυτότητα, την υποκρισία, στο φαίνεσθαι. Στη συνέχεια ήρθε η θάλασσα, η παρατήρηση ως προς το χρόνο, η μεταμόρφωση της, ο ορίζοντας. Όσο εξελίσσεται αυτή η δουλειά έρχεται και παρεμβάλει με δραματικό τρόπο το προσφυγικό. Τα γεγονότα την έφεραν σε Χίο και Λέσβο που καταγράφει με το φακό της "Το Πέρασμα" - ένα υδάτινο μνημείο, τα σημεία όπου αποτέλεσαν διόδους για ένα τεράστιο αριθμό ανθρώπων. Άλλοτε ως φάροι ελπίδας και άλλοτε ως τραγικές καταλήξεις. Αυτή η δουλειά παρουσιάστηκε φέτος στον Πειραιά, στη Δημοτική Πινακοθήκη, παράλληλα με την έκδοση ενός βιβλίου.
Ακολούθησαν τα δάση. Ασπρόμαυρες, βραδινές απεικονίσεις δασών της Αττικής. Τα δάση ακολούθησε η δουλειά στα λατομεία. Η προσέγγιση προς την ύλη, στη συγκεκριμένη περίπτωση το μάρμαρο, ξεκίνησε με μια αναζήτηση σε αρχαιολογικούς χώρους. Δε κατάφερε να βρει το ζητούμενο. Μετά από προτροπή φίλων βρέθηκε σε ένα λατομείο και εκεί βρήκε την έμπνευση για αυτό που ακολούθησε. 4 χρόνια μελέτης που συνεχίζεται. Μια συζήτηση μεταξύ της εικόνας, της ύλης, της αποτύπωσης. Εικόνες που καταγράφουν πάνω στο χαρτί όλες τις διαστάσεις και καταφέρνουν να προκαλέσουν δέος. Σειρά είχαν τα λιμάνια, πολύβουοι, ανδροκρατούμενοι χώροι γεμάτοι ζωή που επέλεξε να απεικονίσει χωρίς την παρουσία ανθρώπων. Η συνύπαρξη με αυτούς τους ανθρώπους είχε και αυτή τα δικά της μηνύματα. Ήταν δυσνόητο για τους ανθρώπους που ζουν χρόνια ολόκληρα σε αυτό το χώρο να καταλάβουν ότι μπορεί από εκεί να παραχθούν εικόνες και δη καλλιτεχνική δουλειά.
Χώροι επιβλητικοί λόγο της κλίμακας του φιλοξενούν λιμάνια και λατομεία. Εκτυπώσεις σε διαστάσεις που και αυτές ακόμη μεταφέρουν μηνύματα. Η μικρή φωτογραφία του Ever Given, ενός πλοίου που προκάλεσε τεράστια προβλήματα στο σύνολο σχεδόν του πλανήτη με την παραμονή του στη διώρυγα του Σουέζ για περισσότερες από 100 μέρες μεταφέρει, για μένα, ένα πολύ ηχηρό μήνυμα. Εικόνες που τραβήχτηκαν στο Ρότερνταμ σε ένα ταξίδι για τη συγκεκριμένη θεματική. Έκπληξη αποτελεί η εικόνα στο τέλος της έκθεσης, μια εικόνα τόσο διαφορετική από οτιδήποτε άλλο που βρίσκεται στο χώρο. Η μόνη που παρουσιάζει ανθρώπους τραβηγμένη στην Αφρική.
Σε μια εποχή που ακόμη αμφισβητείται, πολύ λιγότερο από το παρελθόν, η φωτογραφία ως τέχνη η Εφη Χαλιορή απαντά με σαφήνεια, ενώ παράλληλα διευκρινίζει "Κανείς δε μπορεί να μας πει τι είναι τέχνη. Η σχέση που αναπτύσσει ο θεατής με αυτό που απεικονίζεται μπροστά του είναι το μόνο που απαντά στην ερώτηση". Το θέμα είναι ότι πέρα από το Μουσείο Φωτογραφίαςστη Θεσσαλονίκη δεν υπάρχει άλλος χώρος στην Ελλάδα που να εργάζεται οργανωμένα με κατεύθυνση την ανάδειξη της και αυτό συντηρεί ένα μεγάλο κενό.
Έφη Χαλιορή
«Ever Given»
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
21 Νοεμβρίου 2024 – 12 Ιανουαρίου 2025
www.efihaliori.com @efihaliori
Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση