Σάββας Κασσώτης, Από την ιατρική στη μουσική

25 Φεβρουαρίου 2015
Ήρα Σινιγάλια
Μπορεί η ιατρική να υπήρξε η δουλειά του, όμως το πάθος του είναι η μουσική.Αυτή συναντάει την ποίηση του Καβάφη και του Έλιοτ σε ένα έργο που θα παρουσιαστεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό.


Είναι γιατρός και συγκεκριμένα χειρουργός με μακροχρόνια υπηρεσία στην ίαση. Συζητήσαμε αρκετή ώρα για το έργο του, το οποίο έχει παρουσιαστεί και στο εξωτερικό, ειδικά η ποίηση του Καβάφη. Τώρα ήρθε και η σειρά του Έλιοτ, σε μια συνάντηση ιδιαίτερη, όπου η μουσική του Σάββα Κασσώτη θα αποτυπωθεί στο πιάνο της Ελισάβετ Γεωργιάδη, τη φωνή του Χρήστου Πρίφτη και την απαγγελία του Πέτρου Δαμούλη. Τα μελοποιημένα ποιήματα αυτά αποτελούν μέρος δύο μεγάλων σε έκταση έργων του συνθέτη. Έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ έχουν βραβευτεί σε πανευρωπαϊκό διαγωνισμό.

-Τι κοινό έχουν ο Καβάφης και ο Έλιοτ;

Πέρα από τις προφανείς διαφορές τους -τόπου και χρόνου- , μας θυμίζουν με τρόπους ανάλογους όσο και συγγενικούς τη μαγική και θεία ουσία της ανθρώπινης φύσης. Eίτε στη χαρά ή τη λύπη, είτε στην ηδονή ή τον πόνο, στη δόξα ή την παρακμή, το ανθρώπινο ον προβάλλει με εκείνα τα χαρακτηριστικά του που σε κάνουν να μένεις εκστατικός, να θυμάσαι ποιος μπορεί να είσαι ή να γίνεσαι, ακόμη και να απορείς για τις μυστικές και απρόβλεπτες διαστάσεις σου. Μέσα από το πλαίσιο της καθημερινότητας οι ασήμαντοι άνθρωποι προβάλλουν ως ιερά τέρατα, ως μυθικοί ήρωες ακόμη και όταν ομολογείται η ήττα τους. 

-Να υποθέσω ότι σκέφτεστε με εικόνες;

Όχι. Οι εικόνες είναι αυτό που εισπράττει ή διαμορφώνει ο ακροατής από την ακρόαση. Όταν δομείται ένα μουσικό έργο, συνήθως έχει ως αφετηρία ένα βίωμα, μια αίσθηση, ένα συναίσθημα, μια σκέψη, μια φαντασία. Και πριν απ` όλα αυτά, την έμπνευση. Είναι αυτά που κάνουν  τον συνθέτη να δρα. Μιλώντας για την ποίηση, αυτό που θα αφυπνίσει ένα συνθέτη είναι η ακαταμάχητη ανάγκη να ενώσει με ένατρόπο ιερό και ερωτικό συνάμα την ποιητική με τη μουσική γραφή, ώστε από αυτή τη γονιμοποίηση να γεννηθεί το τραγούδι. Μέσα στο τραγούδι τα νοήματα και τα συναισθήματα του ποιητικού λόγου, άρρηκτα δεμένα με τις νότες, έχουν χάσει την αρχική τους υπόσταση και μετέχουν σε μια νέα υπόσταση. Να τονίσω εδώ ότι όταν η ποίησημελοποιείται, αξίζει μεγάλης προσοχής και σεβασμού και χρειάζεται να τηρούνται κάποιοι κανόνες. Δεν μπορούμε, για παράδειγμα, να αλλάζουμε τον τονισμό των συλλαβών.

-Πόσο ρόλο παίζει η μουσική στη διάδοση του μηνύματος ενός ποιήματος;

Η μουσική μπορεί να βοηθήσει σε αυτό και το βλέπουμε συχνά από την αντίδραση του κοινού. Κάποιο ποιήμα ίσως να εμπεριέχει συγκεκριμένα συναισθήματα τα οποία η μουσική να τα ενισχύσει. Επίσης, μια ποιητική φράση μπορεί να έχει μια έννοια που η μουσική να την κάνει πιο εύκολα αντιληπτή. Για παράδειγμα, μιλώντας για άλλο είδος τέχνης, μπορείτε να φανταστείτε τις ταινίες του Φελίνι χωρίς τη μουσική του Νίνο Ρότα; Ή τις ταινίες του Τσάρλι Τσάπλιν χωρίς τη χαρακτηριστική τους μουσική;

-Θα βλέπατε το έργο αυτό να εκτελείται και από μια μεγάλη ορχήστρα;

Δεν είναι στις προθέσεις μου κάτι τέτοιο, γιατί η φόρμα που επιλέγω έχει σημασία για μένα. Τώρα με ενδιαφέρει αυτό το είδος, όπου με το πιάνο και τη φωνή επιδιώκω  να δώσω μια ολοκληρωμένη μορφή σε αυτό που ονομάζουμε απλά μελοποιημένη  ποίηση. Επιπλέον, δεν έχω τη πρόθεση να ακολουθήσω ένα ρεύμα αλλά να είμαι συνεπής σε αυτό που μου συμβαίνει αυθόρμητα.

-Πώς εμπνευστήκατε αυτή τη «συνάντηση» των δύο ποιητών;

Άρχισα να μελετώ τον Καβάφη στην ηλικία των 22 ετών, ενώ τον Έλιοτ πριν από 15 χρόνια. Όταν λοιπόν διαβάζω έναν ποιητή, είναι σαν να καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι, να πίνουμε καφέ,να καπνίζουμε και να συζητάμε. Έτσι ξεκίνησε η παρέα μας με τον κύριο Καβάφη,στην οποία κατόπιν προστέθηκε και ο κύριος Eliot. Και, πιστέψτε με, περνάμε πολύ ωραία, όταν βρισκόμαστε.

-Έχετε σκεφτεί να εμπλουτίσετε το έργο με δραματοποίηση;

Όχι, αλλά αν μου ζητούσε κάποιος να παιχτεί ένα έργο μου σε μια θεατρική παράσταση, θα το συζητούσα.

-Στη Ελλάδα «παράγουμε» εξαιρετικούς μουσικούς και συνθέτες, παρότι οι υποδομές είναι σχετικά ελλιπείς. Πού οφείλεται αυτό κατά τη γνώμη σας;

Η Ελληνική μουσική παιδεία είναι καλή και στα ωδεία γίνεται σωστή δουλειά με δασκάλους που αξίζουν μεγάλου σεβασμού, όπως ο αξέχαστος Παπαϊωάννου στη σύνθεση. Αυτό που λείπει είναι μια μουσική ακαδημία, ένας πανεπιστημιακού επιπέδου θεσμός. Υπάρχουν βεβαίως τα μουσικά λύκεια και μόνο τρία πανεπιστημιακά μουσικά τμήματα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Κέρκυρα.  Όμως απουσιάζει αυτός ο ανώτατος θεσμός. Αν υπήρχε μια μουσική ακαδημία, θα μπορούσε να προωθήσει μουσικές μελέτες σε επίπεδο μάστερ και διδακτορικής διατριβής, ενώ θα δημιουργείτο  ένα μορφωτικό πλαίσιο που θα αναδείκνυε πολλές πτυχές σε ποικίλα μουσικολογικά ζητήματα. Επίσης στην Ελλάδα δεν υπάρχουν σκηνές-βήματα στα οποία θα μπορούσαν αξιόλογοι νέοι σολίστες και συνθέτες να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Κι όταν λέω βήμα, εννοώ είτε έναν χώρο είτε μια ραδιοφωνική εκπομπή. Ας πούμε, τι θα κόστιζε στο Τρίτο Πρόγραμμα σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες να παρουσιάζονται τα έργα νέων συνθετών;

-Σε ποιους χρωστάτε ευγνωμοσύνη;

Κανένας δεν μαθαίνει μόνος του. Υπήρξαν πολλοί δάσκαλοι που διαμόρφωσαν τη μουσική μου συγκρότηση -και όχι μόνο- και όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν χωράνε σε κάποια λίστα.

-Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα του έργου;

Έχουν ξεκινήσει ενέργειες από τους συνεργάτες μου για να ταξιδέψει το έργο στο εξωτερικό και προγραμματίζονται παραστάσεις. Να σημειώσω εδώ ότι εκτός από την Ελισάβετ Γεωργιάδη και τον Χρήστο Πρίφτη, υπάρχουν και άλλοι μουσικοί με τους οποίους συνεργάζομαι επί χρόνια. Είναι η  Ειρήνη Καράγιαννη, μεσόφωνος, και ο Νίκος Λάαρης, πιανίστας διεθνούς ακτινοβολίας και οι δύο. Τους είμαι ευγνώμων για τις μέχρι σήμερα εκτελέσεις έργων μου .

-Σε ποιον μεγάλο της ιστορίας θα κάνατε το τραπέζι;

Στον Μότσαρτ και τον Χατζηδάκι, που είχα την τύχη να τον γνωρίσω και μου λείπει ιδιαίτερα, επομένως θα ήξερα γιατί θα τον καλούσα. Τον Μότσαρτ θα τον καλούσα γιατί ονειρικά πιστεύω ότι θα κάναμε καλή παρέα, σημειωτέον δε ότι είχε απίστευτα ανεπτυγμένη αίσθηση του χιούμορ. Ήταν αυτό που λέμε πειραχτήρι.

-Είστε κι εσείς πειραχτήρι;

Θα απαντήσω ως γιατρός: το χιούμορ είναι θεραπευτικό!

-Και τι άλλο είναι θεραπευτικό στη ζωή μας;

Το μέτρο!


Με τίτλο η Μουσική στην Ποίηση, τα έργα του Σάββα Κασσώτη θα παρουσιαστούν στον πολυχώρο τέχνης Αν, Μονής Αστερίου 4 στην Πλάκα, στις 3 Μαρτίου και ώρα 20.30.

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση