Vladimir Kagan, ένας παραγνωρισμένος πρωταγωνιστής του σύγχρονου σχεδιασμού

14 Οκτωβρίου 2024
Στέλιος Πενταρβάνης
Ο Νεοϋορκέζος σχεδιαστής, πρόσθεσε στη μεγάλη παραγωγή του κινήματος Mid-Century Modern (1945-1969), οργανικές φόρμες, αίσθηση χαράς και άνεση.
  • VLADIMIR KAGAN, ΕΝΑΣ ΠΑΡΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ | Objects of Desire

Για τον Kagan, τα στρώματα από κόντρα πλακέ και τα στηρίγματα από χάλυβα που χαρακτήρισαν μεγάλο μέρος της παραγωγής επίπλων εκείνης της περιόδου, δεν σήμαιναν και πολλά πράγματα, προτιμούσε το περίτεχνα επεξεργασμένο και με καμπύλες φόρμες ξύλο καρυδιάς, τις φίνες υφασμάτινες επενδύσεις και σίγουρα τις άνετες φόρμες, φιλικές προς το ανθρώπινο σώμα.

Δεν υπάρχει σχεδόν καμία έρευνα για την ιστορία του σχεδιασμού επίπλων στα μέσα του αιώνα που να μην περιλαμβάνει το έργο του Βλαντιμίρ Κάγκαν, του ταλαντούχου, αυθόρμητου και παραγωγικού σχεδιαστή που πέθανε το 2016 σε ηλικία 88 ετών. Παρόλα αυτά, το έργο του σπουδαίου σχεδιαστή, δεν είναι εκείνο στο οποίο συνήθως ανατρέχουν οι σημερινοί δημιουργοί, όταν μελετούν την παραγωγή εκείνης της περιόδου.

Ο Kagan, δεν υπήρξε ένας καλλιτέχνης που προσλήφθηκε από επώνυμες εταιρείες για να σχεδιάσει καρέκλες για παράδειγμα, μέσω μιας ατελείωτης διαδικασίας τελειοποίησης, αντίθετα, ήταν ο ίδιος το εμπορικό σήμα της παραγωγής του και έπρεπε να δουλέψει πολύ για να τα καταφέρει. Γιος ενός επιτυχημένου Εβραίου επιπλοποιού που είχε εγκαταλείψει τη Γερμανία το 1938, σχεδίαζε για το οικογενειακό εργαστήριο στο Μανχάταν από την εφηβεία του, ενώ παράλληλα παρακολουθούσε νυχτερινά μαθήματα στο Columbia University της Νέας Υόρκης. Μάλιστα, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του κομμάτια, η κυκλική καρέκλα Barrel του 1947, δημιουργήθηκε όταν ήταν μόλις 20 ετών.


Θαυμαστής της λεπτομέρειας και της χειροτεχνίας, διέθετε μια οξυμένη αντίληψη για τις δυνατότητες αλλά και τους περιορισμούς που χαρακτηρίζουν τα παραδοσιακά υλικά όταν χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ενός σύγχρονου-πρωτοποριακού αποτελέσματος. Οι πρώτες του εργασίες, υπήρξαν σαφώς επηρεασμένες από τα ενδιαφέροντα του πατέρα του για το Bauhaus και την παραδοσιακή-λαϊκή τέχνη. Ενσωμάτωσε λεπτομέρειες από μοτίβα Ρώσων και Ολλανδών καλλιτεχνών καθώς και στοιχεία της τεχνικής repoussé (μέθοδος ανάγλυφης διακόσμησης σε μεταλλικά αντικείμενα). Όμως, ως ένας νέος δημιουργός που μεγάλωνε στην πολύβουη Νέα Υόρκη, σύντομα αγκάλιασε την τεχνολογία και την πρωτοτυπία, δημιουργώντας κομψά έπιπλα-κοκτέιλ μπαρ που έκρυβαν ραδιόφωνα και τηλεοράσεις πίσω από συρόμενες πόρτες.


Ακόμα και στις μέρες μας, τα έπιπλα που στηρίζονται σε τρία πόδια, αποτελούν θέμα έρευνας στις σχολές design, όπως για παράδειγμα τα περίφημα «tri-symmetric» έπιπλα του Kagan, που είναι βασισμένα στη μελέτη του για τη δύναμη που έχουν οι ρίζες των δέντρων και παράλληλα, μια χαριτωμένη γλυπτική αναφορά που φέρνει στο μυαλό μας, τις δημιουργίες του Isamu Noguchi (που σύντομα θα αναφερθούμε εκτενέστερα). Ωστόσο, ο Vladimir, δεν κατάφερε να συμπλεύσει με την Ευρωπαϊκή μόδα, ούτε και εκείνη μαζί του. Θεώρησε τον ιταλικό μοντερνισμό υπερβολικά περίτεχνο και το κίνημα του Memphis ως μια διαφημιστική εκστρατεία εντυπωσιασμού, αν και αργότερα αναθεώρησε. Είχε μεγάλη εκτίμηση στον Hans Wegner και τον FinnJuhl, δύο μεγάλων Δανών σχεδιαστών, παρόλα αυτά, οι Σκανδιναβικές χώρες θεώρησαν περίπλοκο το έργο του και απέτρεψαν την παρουσίαση του στις χώρες της βόρειας Ευρώπης.

Από νεαρή ηλικία, ο Vladimir Kagan υπήρξε ένας δημιουργικός καλλιτέχνης, ενώ τα πρώτα του σκίτσα και η αγαπημένη του ενασχόληση να παρατηρεί τη φύση, έμελλε να γίνουν πηγή σχεδιασμού για το υπόλοιπο της καριέρας του. «Μάζευα και σχεδίαζα φύλλα με τη λεπτή τους φλέβα», θυμάται. «Με γοήτευσαν τα γυμνά δέντρα, οι δυνατοί κορμοί τους, το μοτίβο ανάπτυξης των κλαδιών και η λεπτότητα των κλαδιών τους». Ήταν το πρώτο μάθημα του σχεδιαστή σε αυτό που ονόμασε «μηχανική της φύσης» και που αργότερα θα μεταφραστεί σχεδιαστικά στα γλυπτικά του έπιπλα.

Δεν σταμάτησε ποτέ να δημιουργεί νέες συλλογές, θαυμαστούς εταιρικούς εσωτερικούς χώρους και να ψάχνει νέα υλικά. Μια βόλτα στο δάσος, ένα ταξίδι στο εξωτερικό ή μια επίσκεψη σε ένα μουσείο, του πρόσφεραν πάντα νέες εμπνεύσεις. Για παράδειγμα, το Bird in Space του Constantin Brancusi στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη, θα μεταφραζόταν στη βάση του τραπεζιού Unicorn, που σχεδίασε το 1957. Η περίτεχνη φόρμα, παραμένει μέχρι σήμερα ένα βασικό στοιχείο θαυμασμού στο έργο του Kagan που χαρακτήρισε εξάλλου την αμερικανική δημιουργικότητα, εκείνης της εποχής.

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση