Τα συναρπαστικά γλυπτά του Alexander Calder

01 Μαρτίου 2024
Στέλιος Πενταρβάνης
Γεννημένος το 1898 στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, ο καινοτόμος καλλιτέχνης γνωστός για τα αιωρούμενα, συναρπαστικά γλυπτά του από λαμαρίνα, μετακόμισε στο Παρίσι όπου γνωρίστηκε με τον Joan Miró. Έκτοτε, ανέπτυξαν μια σχέση τόσο προσωπική όσο και πνευματική, επηρεάζοντας μάλιστα, κατά κάποιο τρόπο, ο ένας το έργο του άλλου
  • ΤΑ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΟΥ ALEXANDER CALDER | Objects of Desire

Η πρώτη έκθεση ζωγραφικής του Calder πραγματοποιήθηκε το 1926 στην Artist`s Gallery της Νέας Υόρκης. Αργότερα το ίδιο έτος, πήγε στο Παρίσι και παρακολούθησε την Académie de la Grande Chaumière. Στη συνέχεια, μοίρασε τον χρόνο του μεταξύ Γαλλίας και Ηνωμένων Πολιτειών. Το 1929, στη Galerie Billiet στο Παρίσι έκανε την πρώτη επί Ευρωπαϊκού εδάφους ατομική του έκθεση και γνώρισε εκτός από τον Joan Miró, τους Frederick Kiesler, Fernand Léger, Theo van Doesburg και Piet Mondrian.

Κατά τη δεκαετία του 1930, η κοινωνικοπολιτική σκηνή στην Ευρώπη και την Αμερική χαρακτηρίστηκε από μια αύρα τρόμου και απογοήτευσης λόγω των διεθνών συγκρούσεων, οι οποίες τελικά οδήγησαν στον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πολιτικές εντάσεις που προκλήθηκαν εκείνη την εποχή, κατέληξαν να επηρεάσουν κάθε πτυχή της ζωής των πολιτών των εμπλεκόμενων χωρών. Επιπλέον, οι χώρες που έμειναν εκτός της παγκόσμιας σύγκρουσης, αντιμετώπισαν και εκείνες προβλήματα. Η Ισπανία είχε μόλις περάσει από έναν εμφύλιο πόλεμο που άφησε τη χώρα σε απόλυτη θλίψη, επιπλέον, περιοχές της όπως η Χώρα των Βάσκων είχαν χρησιμοποιηθεί ως έδαφος για εξωτερικές δυνάμεις για να πειραματιστούν με πολεμικό υλικό, όπως απεικονίζεται και στον πίνακα Guernica του Pablo Picasso (1937). Σε αυτό το ασταθές και άθλιο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον, οι καλλιτέχνες διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη μετάδοση πολιτιστικών και πολιτικών ιδεών, αντιστάθηκαν στη βία και είδαν την άνοδο διαφορετικών πολιτιστικών κινημάτων, όπως ο σουρεαλισμός, που αναπτύχθηκε από τον Ντανταϊσμό του Α` Παγκοσμίου Πολέμου. Ο σουρεαλισμός εισέβαλε και στα δύο φάσματα των τεχνών και της λογοτεχνίας, εξερευνώντας τις δυνατότητες του υποσυνείδητου μας. Στη ζοφερή εκείνη εποχή, τόσο ο Alexander Calder όσο και ο Joan Miró ενδιαφέρθηκαν να ερευνήσουν και να εκφράσουν τον εσωτερικό τους εαυτό μέσω της τέχνης τους.


Ο ίδιος είχε δηλώσει, πως όταν επισκέφθηκε για πρώτη φορά το στούντιο του Ολλανδού ζωγράφου Piet Modrian, είχε σοκαριστεί από τα αφηρημένα σχήματα της ζωγραφικής του.  Ο Calder άρχισε να πειραματίζεται με την αφηρημένη γλυπτική και μεταξύ 1931 και 1932 εισήγαγε κινούμενα μέρη στα έργα του. Αυτά τα κινούμενα γλυπτά ονομάζονταν «Mobiles», ενώ παράλληλα δημιούργησε και σταθερές κατασκευές στις οποίες και πάλι υπήρχε η  κίνηση ή η αίσθηση της. Με μητέρα ζωγράφο και πατέρα γλύπτη, ο Αμερικανός δημιουργός με την αποδεδειγμένα εξαιρετική χειρωνακτική του επιδεξιότητα, υπήρξε από τους πολύ λίγους Αμερικανούς εικαστικούς που καθιερώθηκε στο Παρίσι εκείνη τη δεκαετία, γνωστή για την αισθητική ζύμωση που «γέννησε» κάποιους από τους σπουδαιότερους εικαστικούς, μεταξύ των οποίων και ο Pablo Picasso. Μεγάλη πηγή έμπνευσης για τον Calder, υπήρξε ο κόσμος του τσίρκου, δημιουργώντας περίτεχνα ταμπλό με αυτό το θέμα, επίσης, εντυπωσίασε το καλλιτεχνικό Παρίσι με τα περίφημα ολόσωμα πορτραίτα από σύρμα που δημιούργησε για την διάσημη χορεύτρια Ζοζεφίν Μπέικερ. Τα διάσημα κινητά γλυπτά του που αιωρούνταν από το ταβάνι στις εκθέσεις του, συνυπήρχαν με τις σταθερές του αφηρημένες κατασκευές ή εκείνες που απεικόνιζαν τις φαντασμαγορικές παραστάσεις ενός μικροσκοπικού τσίρκου.


Ως ένας από τους πιο πειραματικούς γλύπτες κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1930 και του ’40, ασχολήθηκε με την ομάδα Abstraction-Création και με τον Σουρεαλισμό, αλλά ποτέ δεν ευθυγραμμίστηκε πλήρως με κανένα κίνημα. Το 1931, παντρεύτηκε τη Louisa James, εγγονή του συγγραφέα Henry James. Στα μέσα του 1933 ο Calder επέστρεψε μόνιμα στη Νέα Υόρκη. Με ανεξάντλητη ενέργεια, επέκτεινε το ρεπερτόριο των μορφών στα κινητά γλυπτά του με προσθήκες από σφαίρες, δίσκους και οργανικά σχήματα. Τα χρόνια του 2ου Παγκοσμίου πολέμου, ήταν πολύ δύσκολο να βρει το βασικό υλικό των κατασκευών του, τη λαμαρίνα, στράφηκε λοιπόν σε αυτό που στις μέρες μας ονομάζουμε ανακύκλωση. Θραύσματα γυαλιού, κομμάτια ξύλου, πεταμένοι τενεκέδες και άλλα απορρίμματα, έγιναν οι πρωταγωνιστές των δημιουργιών του.

Μεγάλης κλίμακας έργα του, υπάρχουν σε διάφορα Μουσεία και δημόσια κτήρια, ενώ το έργο του έχει παρουσιαστεί σε πολυάριθμες εκθέσεις. Υπήρξε και παραμένει ένας πολύ αγαπημένος καλλιτέχνης και αυτό οφειλόταν και στην αγάπη του για τα καθαρά-δυνατά χρώματα που χρησιμοποιούσε, όπως το κίτρινο, το μαύρο, το κόκκινο και το άσπρο. Οι επαναξιολογήσεις από καλλιτέχνες και ιστορικούς τέχνης του 21ου αιώνα τοποθετούν τα επιτεύγματά του στα υψηλότερα κλιμάκια της τέχνης.   

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση