Ουζερί ο Σκοτάδης: φθινόπωρο στην προκυμαία της Αίγινας

Ένα-ένα έρχονταν τα μικρά πιάτα στο τραπέζι: πρώτα ο μαρινάτος γαύρος, σωστός στο αλάτι, με ισορροπία στην οξύτητα, να κρατάει τη θάλασσα στη σάρκα του, αρωματισμένος με κομμάτια μοσχολέμονο και julienne λεμονιού. Μαρινάτος, αλλά και πιο hardcore ο κολιός, με εκφραστική σάρκα, τού παράβγαινε σε ψαρένια γεύση. Στέκομαι στο χταπόδι. Η γεύση του βαθιά κι υποδειγματική, όπως παλιά, με ωραία μαστιχωτή σάρκα, που κράταγε στο δόντι και με τα πλοκάμια ελαφρά καψαλισμένα από τη φωτιά στις άκρες τους, για να τα βρέχει το ούζο ή το τσίπουρο, να τα μασάμε και να εκτινάσσεται το ιώδιο τους μέχρι τον εγκέφαλό μας. Κλασικές γεύσεις παλιών ουζερί, που από το τηγάνι τους βγαίνουν αφράτοι και καλοτηγανισμένοι κολοκυθοκεφτέδες, λεπτοκομμένα σε ροδέλες τηγανητά κολοκυθάκια, σαλάχι (που συνοδεύει μια παραδοσιακή σκορδαλιά), τραγανά μπαρμπουνάκια και τα ψιλά ψαράκια (γαύρος κι αθερινάκι), μεζέδες που ανταγωνίζονται επαξίως τις γαρίδες σαγανάκι με πικάντικη σάλτσα και φέτα ή τα αχνιστά μύδια.

Και από δίπλα το σήμερα: Αρχίζοντας από ένα ταρτάρ σκορπίνας με αχινό, ένα ταρτάρ φαγκρί με φρεσκοτριμμένη ντομάτα και μαντζουράνα και άλλο ένα με στήρα, τζίντζερ και πράσινο μήλο και συνεχίζοντας με αχνιστό μπακαλιάρο, χταπόδι μαριναρισμένο με κρεμμύδι και πιπεριά Φλωρίνης και στο φινάλε, για όσους αντέχουν, η γνωστή και μη εξαιρετέα γαριδομακαρονάδα με σπαγγέτι, καθώς και ένα κριθαρότο με καραβιδόψιχα. Βέβαια επειδή η Αίγινα φημίζεται για τα ψάρια της, δεν είναι λίγοι αυτοί παραγγέλνουν ψαρούκλες για τη σχάρα. Προσωπικά λιμπιζόμουν κατσούλες, αλλά δυστυχώς εκείνη τη μέρα καμιά ψαριά δεν είχε βγάλει και έμεινα με τον καημό. Με κέρδισαν, ευτυχώς, πολλά άλλα.

Ρίχνω μια ματιά γύρω μου, μπροστά μου το φωτισμένο, πολύχρωμο μανάβικο της Νεκταρίας και στο βάθος το λιμάνι. Προσπαθώ να φανταστώ τον τόπο όπως τον περιγράφει ο Γιώργος Λυκούρης, ενώ μας διηγείται την ιστορία του Γιάννη Αλιφαντή, πατέρα της μάνας του. Πολλές φορές θαρρείς πως οι μοίρες κάποιων ανθρώπων καθορίζονται από τα μικράτα τους. Η διήγησή του με κάνει να νιώσω πως η δική του πορεία ήταν προδιαγραμμένη. Μεγάλωσε μες τον καφενέ του παππού του, με τις κουβέντες και τα καλαμπούρια των πελατών στα αυτιά του. Και προσπαθώντας να συμμετέχει, με κάποιο τρόπο, αποδύθηκε το ρόλο του βοηθού καφετζή. Όποτε δεν είχε σχολείο κουβαλούσε το δίσκο ή έκανε λάντζα, έπλενε τα ουζοπότηρα. Κάπως έτσι, λοιπόν, γεννήθηκε η αγάπη του για το επάγγελμα αυτό. Του άρεσε να έρχεται σε επαφή με τους ανθρώπους και να διακρίνει στο βλέμμα τους την ευχαρίστησή τους. Όταν μετά από χρόνια το μαγαζί ήρθε στα χέρια του, το κράτησε ακριβώς επειδή συνειδητοποίησε πως η πιο μεγάλη του χαρά θα ήταν να τον αποκαλούν κι αυτόν «Σκοτάδη».

Γιατί Σκοτάδης; Η ιστορία θέλει τον παππού του σημερινού ιδιοκτήτη να ανοίγει, το 1945 έναν καφενέ στο γιαλό της Αίγινας, πέντε βήματα από το λιμάνι, εκεί που «έπιαναν» τα ψαροκάικα. Καθημερινά, πριν ακόμα ξημερώσει, και πριν βγουν για ψάρεμα οι ψαράδες σταματούσαν στο μαγαζί του για να ανταλλάξουν δυο κουβέντες και να πιούν κανένα «ζεστό». Και έτσι όπως έβλεπαν τη φιγούρα του μόλις να ξεχωρίζει στο μισοσκόταδο, από παραθυράκι της κουζίνας, καθώς έψηνε τους καφέδες, τού κόλλησαν το προσωνύμιο «Σκοτάδης». Εκεί μαζεύονταν και στο γυρισμό τους, ο καφενές του ήταν το στέκι τους. Εκείνος τούς τηγάνιζε ψάρια για το ούζο τους ή, αν το καλούσε ο καιρός, τούς έφτιαχνε και καμία αναστηλωτική ψαρόσουπα. Τα χρόνια πέρασαν και το 1980, ο Σκοτάδης δίνει το μαγαζί στο γαμπρό του, Στέλιο Λυκούρη, ο οποίος το γύρισε σε ουζερί. Έψηνε χταπόδια στα κάρβουνα, τηγάνιζε ψάρια και έβαζε και καμιά κατσαρόλα. Το ουζερί όμως αλλάζει ουσιαστικά πρόσωπο το 2002, όταν το αναλαμβάνει η τρίτη γενιά, ο εγγονός του παππού Σκοτάδη, ο Γιώργος Λυκούρης, ο πάλαι ποτέ βοηθός καφετζή. Στόχος του εξαρχής ήταν να το πάει μερικά βήματα παρακάτω, χωρίς να αλλοιώσει τον χαρακτήρα του. Δίνει έμφαση στην κουζίνα και κάποια στιγμή προσλαμβάνει κι έναν άξιο μάγειρα, τον Σωτήρη Λαμπαδάριο, που πιάνει το χέρι του και στα κλασικά και στα ωμά της εποχής μας. Μαζί ταξιδεύουν, πηγαίνουν σε σεμινάρια, ενημερώνονται και για το εμφιαλωμένο κρασί – σήμερα το μαγαζί διαθέτει μια ευπρεπή κάβα και μια καλή συλλογή με τσίπουρα - ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνονται και αρκετά παλαιωμένα. Το μεγαλύτερο ατού του, όμως, είναι ο ίδιος ο ιδιοκτήτης, που όντας αυθεντικά φιλόξενος φροντίζει να επιλέγει με το ίδιο κριτήριο και το προσωπικό του ώστε να είναι όλοι τους ευγενικοί και ευπροσήγοροι.

Ανεβαίνω για λίγο στην ταράτσα (φωτό παρουσίσης άρθρου). Την προτιμούν λιγότεροι, γιατί ψηλά χάνεται το τζέρτζελο της περατζάδας. Από δω όμως η θέα είναι καλύτερη, παρότι όλα φαντάζουν πιο μικρά. Μοιάζουν με τις ζωές των ανθρώπων, που χρειάζεται να τις αφουγκραστεί κανείς για να καταλάβεις. Αυτή η λίγη απόσταση βοηθάει να αντιληφθείς γιατί το ψάρι τηγανίστηκε στην εντέλεια ή γιατί δύσκολα θα βρεις αλλού καλύτερη ταραμοσαλάτα.