Ταξίδι στην Δυτική Μακεδονία

Όταν ήρθε η πρόσκληση της Ολυμπίας Παντελίδου για την εκδήλωση «Οίνος, Γαστρονομία, Παράδοση» στην Πτολεμαΐδα βρήκα την πρωτοβουλία της –τουλάχιστον- αξιέπαινη, αλλά ομολογώ ότι ο κύριος λόγος που αποδέχθηκα την πρόταση ήταν ότι είχα επιτέλους μια ευκαιρία και μια αφορμή να επισκεφθώ ξανά μια περιοχή, όπου πέντε χρόνια πριν, είχα ζήσει την μεγαλύτερη γαστρονομική μου έκπληξη, όταν είχα επισκεφθεί για πρώτη φορά τα εστιατόρια Κοντοσώρος και Θωμάς (και το Γαστροδρόμιο στον δρόμο για εκεί). Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι όσο μιλούσαμε στο τηλέφωνο και συνειδητοποιούσα το πάθος με το οποίο, η Ολυμπία, «βούτηξε» στα βαθιά νερά του οινογαστρονομικού τουρισμού στην Ελλάδα τόσο μεγάλωνε το ενδιαφέρον μου για την εκδήλωση (και την εκδρομή) που ετοίμαζε. Και δικαίως από ότι αποδείχθηκε λίγες μέρες μετά!

Το σενάριο της επίσκεψης προέβλεπε να πάμε στην Πτολεμαΐδα όπου θα φιλοξενούμασταν στο οικογενειακό τους ξενοδοχείο Παντελίδης. Ένα ανέλπιστα καλό ξενοδοχείο, λίγο έξω από την πόλη σε ένα κτήμα 45 στρεμμάτων, με άνετα δωμάτια, πολυτελείς κοινόχρηστους χώρους, έναν υπέροχο κήπο και κάθε άνεση που θα μπορούσε να περιμένει κανείς από ένα τετράστερο ξενοδοχείο στην περιοχή. Την Παρασκευή το απόγευμα-βράδυ θα πηγαίναμε στην έκθεση που θα οργάνωναν με τοπικούς παραγωγούς κρασιών και γαστρονομικών προϊόντων και πολιτιστικούς συλλόγους που θα μαγείρευαν τοπικές σπεσιαλιτέ, ενώ το Σάββατο θα επισκεπτόμασταν κάποια οινοποιεία. Στο σημείο αυτό θυμίζω ότι πολύ κοντά εκεί βρίσκεται η ζώνη του Αμύνταιου αλλά και ότι σε ολόκληρη την δυτική Μακεδονία παράγονται πολύ ενδιαφέροντα κρασιά.

Τελευταίο εμπόδιο για το ταξίδι ήταν ότι το αυτοκίνητό μου χρειαζόταν επειγόντως ένα γερό συνεργείο και δεν θα μπορούσα να ταξιδέψω με αυτό. Το πρόβλημα ξεπεράστηκε χάρη στην BMW Hellas που μου διέθεσε το καταπληκτικό X3 xdrive 28i (θα το δείτε σε διάφορες φωτογραφίες, εδώ είμαστε στο Νυμφαίο πάντως, στον υπέροχο ξενώνα La Moara) για μερικές μέρες. Εδώ ανοίγω την πρώτη, από τις πολλές φοβάμαι, παρενθέσεις αυτού του άρθρου. Κοιτάξτε, εγώ δημοσιογράφος αυτοκινήτου δεν είμαι, αλλά πρέπει να πω ότι η οδήγηση αυτού του SUV είναι αληθινή απόλαυση. Πρόκειται για ένα αυτοκίνητο που συνδυάζει μοναδικά την ικανότητα να κινείται άψογα στα βουνά, τον αυτοκινητόδρομο και την πόλη. Είναι αρκετά έως πολύ οικονομικό για την κατηγορία του και –χάρη και στον turbo κινητήρα του- έχει κάτι επιταχύνσεις απίστευτες! Ελπίζω μόνο τώρα που γύρισα να μην αρχίσουν να καταφτάνουν κλήσεις για υπερβολική ταχύτητα από διάφορα σημεία της Εθνικής!

Με το πρόβλημα του αυτοκινήτου λυμένο, το ταξίδι μας ξεκίνησε χαλαρά το πρωί της Πέμπτης 12 Σεπτεμβρίου. Βγαίνουμε στην εθνική Αθηνών-Θεσσαλονίκης και παρά τα αλλεπάλληλα διόδια (έλεος πια!) τρεις ώρες αργότερα έχουμε φτάσει στην ενδιάμεση στάση μας, στο Λιτόχωρο (είπαμε…. έτρεχα στον δρόμο). Η παράκαμψη για να επισκεφθεί κανείς το Λιτόχωρο είναι μόλις 5 χιλιόμετρα από την εθνική και ειλικρινά μου φαίνεται αδιανόητο να ανεβαίνει κανείς προς τα πάνω και να μην προγραμματίσει μια στάση εδώ. Όχι μόνο επειδή το χωριό είναι όμορφο και ο αέρας του Ολύμπου αναζωογονητικός, αλλά επειδή εδώ υπάρχει ένα από τα κορυφαία εστιατόρια της ηπειρωτικής Ελλάδας, το Γαστροδρόμιο εν Ολύμπω (διαβάστε την κριτική του εδώ). Δυο ώρες αργότερα, με ένα χαμόγελο ευδαιμονίας στα χείλη, είμαστε και πάλι στον δρόμο. Η Πτολεμαΐδα είναι από εδώ μόλις 1,5 ώρα χάρη στην Εγνατία που έχει κάνει τα ταξίδια αυτά ασύγκριτα ευκολότερα και συντομότερα. Η πόλη είναι συμπαθητική, όμως το κυριότερο προσόν της για ένα τέτοιο ταξίδι (πέρα από το πραγματικά καλό ξενοδοχείο) είναι ότι βρίσκεται κυριολεκτικά στην μέση της Δυτικής Μακεδονίας και προσφέρεται ως βάση για εκδρομές μια και Φλώρινα, Νυμφαίο, Αμύναταιο, Καστοριά, Κοζάνη βρίσκονται πρακτικά σε μια ακτίνα 30-45’.

Είναι πια αργά το απόγευμα και αράζουμε στο ξενοδοχείο, ευκαιρία να γνωριστούμε και live με την Ολυμπία και τον μεγάλο της αδερφό, τον Ιάκωβο που είναι και ο διευθυντής της επιχείρησης. Σε ότι αφορά στην όλη εκδήλωση όμως, η Ολυμπία ήταν η έμπνευση και η κινητήριος δύναμη και ο Ιάκωβος Παντελίδης υλοποιούσε! Το βράδυ τρώμε στο εστιατόριο του ξενοδοχείου που φημίζεται –δικαίως- για την πίτσα του στον ξυλόφουρνο.

Την επόμενη μέρα φεύγουμε για Νυμφαίο, σε σαράντα λεπτά βρισκόμαστε σε ένα από τα πιο γραφικά και καλύτερα διατηρημένα χωριά της Ελλάδας. Μια βόλτα μας οδηγεί στον υπέροχο ξενώνα La Moara για καφέ. Ο κήπος του είναι πανέμορφος, περιποιημένος, ο αέρας δροσερός (και βάλε) και το ηλικιωμένο ζευγάρι που τον προσέχει μαζεύει εκείνη την ώρα βατόμουρα… ούτε επίτηδες να την έλεγαν αυτή την ατάκα για να συνεισφέρουν στην όλη παραμυθένια εικόνα!

Επόμενη στάση είναι το Ξινό Νερό, ένα χωριό στην μέση του πουθενά που αν δεν υπήρχε το ομώνυμο νερό δεν θα το ήξερε κανείς. Και πάλι όμως θα έπρεπε να το μάθετε γιατί εδώ είναι ο Κοντοσώρος, ένα από τα κορυφαία εστιατόρια στην βόρεια Ελλάδα ή μάλλον σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα! Μας υποδέχεται ο ίδιος ο  Νίκος Κοντοσώρος, ένας άνθρωπος με πάθος και γνώσεις για το κρασί, την τοπική γαστρονομία που μαγειρεύει εδώ μια κουζίνα με σαφές τοπικό χρώμα, τεχνική ακρίβεια και πλούσια γεύση. Προσπαθήστε να φανταστείτε ένα εστιατόριο, σε ένα χωριό της Φλώρινας, που σερβίρει κουζίνα πραγματικά υψηλού επιπέδου, έχει ένα υπόγειο κελάρι με εκατοντάδες φιάλες και σερβίρει το κρασί σε ποτήρια Riedel! Προσπαθήστε να φανταστείτε πόσο μεράκι και αφοσίωση πρέπει να έχει αυτός ο άνθρωπος που δημιούργησε όλο αυτό σε ένα χωριό, σε μια καθόλου τουριστική περιοχή μιας χώρας όπως η δική μας! Στην κριτική, σε λίγες μέρες, θα διαβάστε περισσότερα για το φαγητό και το εκπληκτικό κελάρι του, σημειώστε όμως ότι πέρα από εστιατόριο, ο Κοντοσώρος έχει και μερικά πολύ περιποιημένα δωμάτια.

Η έκθεση Οίνος, Γαστρονομία, Παράδοση

Επιστροφή στην Πτολεμαΐδα. Το απόγευμα είναι η εκδήλωση-έκθεση. Έχω πάει σε πολλές σχετικές εκθέσεις και έχω να πω ότι το στήσιμο αυτής –αν και γινόταν για πρώτη φορά- ήταν υποδειγματικό! Σε ένα καταπράσινο κτήμα είχαν στηθεί περιμετρικά άνετες τέντες-περίπτερα, αφήνοντας στην μέση έναν μεγάλο χώρο με διάσπαρτες ροτόντες, καρέκλες αλλά και μια σκηνή όπου έγιναν οι διάφορες ομιλίες. Στην έκθεση συμμετείχαν πολλοί οινοπαραγωγοί από το Αμύνταιο, την Καστοριά, την Κοζάνη και ανάμεσά τους και όλα τα μεγάλα ονόματα της περιοχής: Κτήμα Άλφα, Κτήμα Κυρ-Γιάννη, Συνεταιρισμός Αμύνταιου, Κτήμα Καρανίκα, Κτήμα Βογιατζή κλπ. Δεν ήταν όμως οι μόνοι, πολλά τοπικά προϊόντα ήταν επίσης εκεί.

Εντυπωσιάστηκα από τις διάφορες απίθανες παρασκευές με πιπεριά Φλωρίνης του Ναουμίδη, από το εκπληκτικό Αερομάνουρο του τυροκομείου Στάνη, από το υπέροχο χέλι και το σκουμπρί του Πιτένη, αλλά και τα αρτοσκευάσματα Χάνογλου (τι ιδέα αυτή με το λουκούμι ανάμεσα σε μπισκότα!). Παράλληλα, ο Σύλλογος Ποντίων Άρδασσας, η Θρακική Εστία Εορδαίας και ο Σύλλογος Μικρασιατών Πτολεμαϊδας είχαν στήσει περίπτερα όπου ετοίμαζαν τοπικά και παραδοσιακά πιάτα ολοκληρώνοντας τη αίσθηση μιας πραγματικής γιορτής της τοπικής γαστρονομίας! Κατά τη διάρκεια της έκθεσης ακούστηκαν και ορισμένες ενδιαφέρουσες ομιλίες (ήταν εκεί όλοι οι τοπικοί παράγοντες και φορείς), ενώ εντύπωση μου έκανε ότι ο Γενικός Γραμματέας Τουρισμού, Αναστάσιος Λιάσκος, είπε λίγα και πραγματικά to the point πράγματα για τον οινογαστρονομικό τουρισμό, για την ανάγκη επέκτασης της σεζόν του ελληνικού τουρισμού κλπ. Μια ομιλία που έδειχνε ότι η πολιτεία ίσως και να έχει αρχίσει να υποψιάζεται τι πρέπει να γίνει για να αρχίσουν τα πράγματα να κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση.

Οινογαστρονομική βόλτα στο Αμύνταιο

Το πρωί του Σαββάτου ξεκινάμε το πιο οργανωμένο κομμάτι των επισκέψεων και αυτή την βόλτα ακριβώς σας συνιστώ να κάνετε κι εσείς αν βρεθείτε στην περιοχή… ή καλύτερα όταν βρεθείτε! Πηγαίνουμε Αμύνταιο και ξεκινάμε με το στολίδι της περιοχής, το Κτήμα Άλφα που αυτές τις μέρες βραβεύτηκε και από το περιοδικό Wines & Spirits ως ένα από τα 100 κορυφαία οινοποιεία του κόσμου! 780 στρέμματα με ίσως τα πιο περιποιημένα και εντυπωσιακά αμπέλια σε ολόκληρη τη χώρα (αυτού του μεγέθους τουλάχιστον), πλάι στην Λίμνη Πετρών, ένα οινοποιείο υποδειγματικό, εντυπωσιακό με μια απίστευτη κάβα παλαίωσης που επεκτείνεται κι άλλο αυτόν τον καιρό και μια συλλογή από πραγματικά θαυμάσια κρασιά κάνουν το Κτήμα Άλφα ένα πραγματικά κορυφαίο οινοποιείο! Ξεναγούμαστε στους χώρους, στα αμπέλια, μας αποκαλύπτουν τα «μυστικά» της ποιότητας των κρασιών και τέλος δοκιμάζουμε τις 14 ετικέτες που παράγει το κτήμα: μια πραγματικά εξαιρετική σειρά κρασιών που το καθένα δείχνει το πληθωρικό και τεχνικά άρτιο οινοποιητικό στιλ του Άγγελου Ιατρίδη, αλλά και τον χαρακτήρα κάθε ποικιλίας από το εμβληματικό Ξινόμαυρο και το δύσκολο αλλά υπέρκομψο Pinot Noir έως το πληθωρικό Tannat και το εντυπωσιακό Montepulciano, από την αρωματική και φίνα Μαλγουζιά ως το τραγανό και εκφραστικό Sauvignon Blanc!

Φεύγουμε από το Κτήμα Άλφα με τις καλύτερες εντυπώσεις και λίγη ώρα αργότερα φτάνουμε στον ανερχόμενο σταρ της περιοχής: τον Laurence Hartman και το Κτήμα Καρανίκα! Ναι, ο Λαυρέντης είναι Ολλανδοέλληνας, παλιός δημοσιογράφος και εκδότης στο Άμστερνταμ που ένα ωραίο πρωινό πήρε την –συνάδελφο- γυναίκα του, εγκατέλειψαν τα πάντα και εγκαταστάθηκαν στην μέση του πουθενά, στην ζώνη του Αμύνταιου. Ο Laurence βέβαια είχε πάντα το ψώνιο του κρασιού, έκανε και το πέρασμά του από το φημισμένο Davis της Καλιφόρνιας, δούλεψε και σε έναν καλό, μικρό παραγωγό της Σαμπάνιας και βάλθηκε να μας τρελάνει όλους με τα αφρώδη του κρασιά στο Αμύνταιο! Φανατικός οικολόγος και οπαδός της βιοδυναμικής καλλιέργειας, έχει στήσει εδώ έναν αμπελώνα όπως τον ονειρεύεται, τον δουλεύει με πάθος, μεράκι και γνώση που στα μεταδίδει και φτιάχνει –μεταξύ άλλων- ένα αφρώδες κρασί με την μέθοδο της σαμπάνιας (δευτερογενή ζύμωση στη φιάλη) που είναι πραγματικά έξοχο! Το Domaine Karanikas Brut Cuvee Special είναι ένα κομψότατο κρασί, με πλούσια γεύση και όλη την πολυπλοκότητα των αρωμάτων του ψημένου ψωμιού και των ξηρών καρπών που χαρίζει στο κρασί η δευτερογενής ζύμωση στο μπουκάλι.

Η βόλτα στα οινοποιεία έχει τελειώσει, σειρά έχουν οι διάσημες πιπεριές Φλωρίνης. Λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω, κοντά στην Λίμνη Βεγορίτιδα φτάνουμε στον Ναουμίδη. Μια μικρή βιοτεχνία που παράγει κορυφαία προϊόντα με πιπεριές. Ο Πέτρος Ναουμίδης μας ξεναγεί με γνώση και πάθος στα μυστικά της πιπεριάς και μας ξεναγεί στις εγκαταστάσεις τους όπου οι φρεσκοκομμένες πιπεριές ψήνονται στα κάρβουνα και ξεφλουδίζονται μια-μια με το χέρι (!) πριν χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή μιας μεγάλης σειράς από αλείμματα και προϊόντα που το ένα είναι πιο αρωματικό και νόστιμο από το άλλο. Στην συνέχεια μας πηγαίνει στο οικογενειακό τους εστιατόριο στην όχθη της λίμνης για φαγητό. Το μέρος είναι μαγικό, ειδικά ο εξωτερικός χώρος, η κουζίνα είναι πληθωρική και ενώ έχει πλήθος τοπικών προϊόντων και ψαριών της λίμνης (δοκιμάσαμε γριβάδι, ζουμερή πέστροφα κλπ) η κατάχρηση της κρέμας γάλακτος και η λίγο παλιομοδίτικη μαγειρική λογική το εμποδίζουν να πλησιάσει το επίπεδο των δύο άλλων κορυφαίων εστιατορίων της περιοχής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αξίζει την επίσκεψή σας αν είστε εκεί κοντά.

Επιστροφή, ξεκούραση στο ξενοδοχείο και το βράδυ το πρόγραμμα έχει Σκλήθρο Φλώρινας και Θωμά. Στο περασμένο μου ταξίδι στην περιοχή, ο Θωμάς ήταν η πρώτη μεγάλη έκπληξη! Και αυτή την φορά, η έκπληξη ήταν για την Εύη. Μέσα στο βράδυ οδηγώ στον δρόμο Φλώρινας-Καστοριάς, προσπερνάμε τη διασταύρωση για Νυμφαίο και συνεχίζουμε μέσα στο σκοτάδι. Αριστερά και δεξιά του δρόμου, οι ταμπέλες προειδοποιούν για αρκούδες και λύκους. Η Εύη τσεκάρει ανήσυχη το σήμα στο κινητό της (και αν μείνουμε εδώ; Στην ερημιά του Θεού, τι κάνουμε;) και αναρωτιέται που πάμε! Λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα, το σκοτάδι διακόπτεται και στην φωτισμένη διασταύρωση για την είσοδο στο Σκλήθρο, αντικρίζουμε τον Θωμά. Ο ξενώνας από την μια μεριά του δρόμου, η «ταβέρνα» από την άλλη. Πραγματικά ο όρος ταβέρνα είναι αστείος στην περίπτωσή του. Προσπαθήστε να σκεφτείτε ότι ξαφνικά, κυριολεκτικά στην μέση του πουθενά, στην εσχατιά της Ελλάδας, ξεπροβάλει ένα ρουστίκ εστιατόριο με ταπετσαρίες, πολυθρόνες, παλιούς μπουφέδες, γραμμόφωνα, πιάνο και ροτόντες ντυμένες με μακριά τραπεζομάντιλα και κρυστάλλινα ποτήρια! Ένα εστιατόριο που η εντυπωσιακή λίστα των κρασιών του είναι περασμένη σε ειδική εφαρμογή για ipad που βρίσκεται πάνω στα τραπέζια και που η κουζίνα του έχει τόση νοστιμιά και ακρίβεια που θα την ζήλευε το 99% των αθηναϊκών εστιατορίων. Και όλα αυτά στο Σκλήθρο! Τι άλλο να πει κανείς; Περισσότερα θα διαβάσετε στην κριτική σε λίγες μέρες.

Εγώ, για μια ακόμη φορά, υποκλίνομαι στο ψώνιο και το μεράκι του Νίκου Πάσπαλη (και του γιού του Θωμά) για τον «Θωμά», του Νίκου Κοντοσώρου για τον «Κοντοσώρο» και του Ανδρέα Γάβρη για το «Γαστροδόμιο». Και πριν κλείσω αυτό το κομμάτι να σας πω ότι η περιοχή έχει πάρα πολλά ενδιαφέροντα ακόμη, από την γοητευτική Καστοριά με την υπέροχη λίμνη της μέχρι το Καϊμακτσαλάν και τον Αρκτούρο στο Νυμφαίο και από τον περίφημο κρόκο Κοζάνης μέχρι τα κρασιά του Βελβεντού. Όμως δεν γίνονται όλα σε μια εκδρομή τριών ημερών και εγώ ελπίζω να κατάφερα να σας βάλω στο τριπάκι να κάνετε αυτό το ταξίδι. Όχι μόνο θα περάσετε υπέροχα, αλλά υπάρχουν εδώ πολλοί άνθρωποι που αξίζουν την στήριξη και τον θαυμασμό μας!