Ο μύθος της απλότητας.

25 Ιανουαρίου 2012
Βίβιαν Ευθυμιοπούλου

Ανήκει στην ίδια κατηγορία με τις έννοιες “ελευθερία”, “αγάπη”, “έρωτας”, “δημοκρατία”. Λέξεις που με τα χρόνια, καθώς μεγαλώνεις και δοκιμάζεσαι στη διαχείριση της καθημερινότητας, τις αντιλαμβάνεσαι διαφορετικά και δεν τις υπερασπίζεσαι και με τον ίδιο τρόπο. Ειδικά όμως στη μαγειρική, τη λέξη “απλότητα” τη χρησιμοποιείς σχεδόν πάντα για να δηλώσεις μια νέα, αναθεωρημένη στάση σου, απέναντι στο φαγητό. Συχνά, λειτουργεί και ως δήλωση κατάκτησης ως νέου skill και της υιοθέτησης μιας νέας οπτικής γωνίας ή νέων συνηθειών. Στην πραγματικότητα όμως, όπως γνωρίζουμε όλοι καλά, η έννοια της μαγειρικής απλότητας δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

Μην παρεξηγηθώ! Προφανώς και είναι μια λέξη μεστή νοήματος ωστόσο, αν δεν την εντάξεις σ’ένα πλαίσιο και δεν την ορίσεις αποφατικά, δηλαδή, αν δεν εξηγήσεις τί *δεν* θεωρείς απλότητα, η φράση δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

Φυλλομετρώ σημειώσεις από την περίοδο που ξεκινούσα στις κουζίνες. Η λέξη απλότητα επανέρχεται σε συνταγές καταφανώς πολύπλοκες, φορτωμένες με πολλά, εν πολλοίς περιττά υλικά, κατασκευάσματα που μπορούσες να τα πεις πολλά πράγματα εξόν από απλά κι όμως, τότε έπαιρνα όρκο ότι είχα κατακτήσει τη “μαγειρική απλότητα”. Στην πορεία, αφαιρούσα όλο και πιο πολλά από τις συνταγές, τις τεχνικές, τα υλικά, τα μενού, χωρίς βέβαια ποτέ να παραλείπω πως είχα, επιτέλους, κατακτήσει τη μαγειρική απλότητα. Σήμερα όμως, που δηλώνω ότι το αγαπημένο μου φαγητό είναι μια φέτα καλοζυμωμένο ψωμί, μ’ενα κόμπο λάδι και ντομάτα με λίγο χοντρό αλάτι, παραδέχομαι ότι συχνά, η επιλογή του χοντρού αλατιού (για να μην αναφερθώ στο λάδι και το αλεύρι με το οποίο θα ζυμωθεί το ψωμί...) είναι μια ολόκληρη περιπέτεια μετά από έρευνα. Μόνο απλό δεν είναι το ψωμί με τη ντομάτα και το αλάτι που τρώω!

Γιατί όμως έχει τόση σημασία  το να δηλώνουμε ότι μας αφορά η απλότητα (μαγειρική και γευστική); Τί είναι αυτό που στην πραγματικότητα εννοούμε; Η απάντηση, νομίζω πως είναι προφανής. Η κατάκτηση της γευστικής απλότητας υπαινίσσεται έναν υψηλό βαθμό μύησης, ένα ταξίδι που έχει προηγηθεί στον πολύπλοκο κόσμο των γεύσεων, το χρήμα που έχουμε επενδύσει στην εκπαίδευση του ουρανίσκου μας, όλα αυτά που ζήσαμε, τέλος παντων, για να καταλήξουμε στο ότι “όλα αυτά είναι μάταια και τίποτα δεν μετράει μπροστά στη φιλοσοφημένη απλότητα”.

Γιαυτό κι απ’όλα τα γαστρονομικά παραμύθια που οι γκουρμέδες λέμε στον εαυτό μας, αυτό για την κατάκτηση της απλότητας είναι το αγαπημένο μου. Αν και υπερβολικά τεατράλε, είναι ταυτόχρονα το πιο γλυκό, το πιο σιροπιαστό. Είναι όπως όταν ανακαλύπτεις σημάδια στο σώμα του άλλου και ξέρεις ότι έχεις να κάνεις μ’εναν άνθρωπο με ιστορία και βιώματα και θες να μάθεις τα πάντα για τις συνθήκες που τ’απέκτησε.  Είναι όπως όταν παρατηρείς στον καθρέφτη τις ρυτίδες στο πρόσωπό σου και ξέρεις ακριβώς πότε δημιουργήθηκαν. Κάθε αναφορά στη γευστική απλότητα είναι μια δήλωση της μακροχρόνιας και βαθειάς σχέσης με τη γαστρονομία και τη μαγειρική: οι γευστικοί δρόμοι που περπάτησες, οι στιγμές που έγιναν αξιομνημόνευτες, η αδημονία γιαυτές που θα ζήσεις στο μέλλον. Η απλότητα, δηλώνει την περιπέτεια.

Ευχαριστώ τον δημοσιογράφο Νίκο Ανδρίτσο που μετά από σχετική μου ερώτηση στο twitter μου υπέδειξε αυτή τη φωτογραφία για την εικονογράφηση του άρθρου.

 

*Βορβορυγμός είναι το γουργούρισμα του στομαχιού

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση

PANAYOTIS PAPANICHOLAOU - 24 Φεβρουαρίου 2012

Λοιπόν μετά λύπης μου διάβασα την λέξη ΓΚΟΥΡΜΕΔΕΣ να αναγράφεται στο κείμενο σας, δεν αρμόζει σε κανένα μας ο τρόπος αυτός έκφρασης. Οι σουρμέδες όπως λαϊκιστικά τους αποκαλείτε είναι απλά οι καλοφαγάδες. Το απλό είναι μια αφαιρετική μορφή που μας καθοδήγει σε μια τετριμμένη εδεσματολόγιο πρόταση αλλά με μια άψιλη ποιοτικά δομή της πρώτης ύλης καθώς και της παρασκευής της. Ο σύγχρονος πληθωριστικός πλουραλισμός είναι πια παρελθόν. Ζητώ οι καθαρές και αυθεντικές, πρωτογενείς γεύσεις της απλότητας. Ευχαριστώ

ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΣΠΑΡΙΝΑΤΟΣ - 26 Ιανουαρίου 2012

Προς επίρρωση των σπουδαίων του άρθρου σας να καταθέσω μια παράλληλη ιστορία.

Χρόνια πριν σε συζήτηση που είχα με τον σκηνοθέτη Σταύρο Τσιώλη τον ρώτησα τι τον ευχαριστεί περισσότερο σήμερα; Τι θεωρεί ότι είναι ευτυχία;
Θυμάμαι, χαρακτηριστικά, ότι έκανε μια μεγάλη παύση και το σκέφτηκε αρκετά πριν μου απαντήσει: «Το περιβολάκι μου και τα λαχανικά που βγάζω μόνος μου, ένα καλό κρασί και η συντροφιά με τους φίλους μου να πίνουμε μαζί»
Τότε, δεν μπόρεσα να καταλάβω τι έλεγε και μάλιστα μου έκανε εντύπωση το πως ένας άνθρωπος που έχει κάνει πολλές επιτυχίες, ταινίες με πολλά εισιτήρια επί Φίνου, έχει συμμετάσχει στις Κάννες, έχει χιλιάδες εμπειρίες με γυναίκες, έχει καπνίσει τα καλύτερα πούρα, έχει φάει στα καλύτερα εστιατόρια έχει…, έχει… θεωρεί σημαντικό το περιβολάκι, το κρασάκι και την παρέα.

Τώρα όμως καταλαβαίνω. Απλούστατα για να στάσεις σε αυτό το επίπεδο πρέπει προηγουμένως να έχεις κάνει τη διαδρομή σου…