Κάτω Χώρες: Γαστρονομική περιήγηση

Ξεκινήσαμε από το Ελευθέριος Βενιζέλος χαράματα Σαββάτου. Χαράξαμε πορεία αρχικά για το αεροδρόμιο της Ολλανδίας με ουσιαστικό προορισμό το Βέλγιο και από εκεί πάλι για Ολλανδία. Σκοπός μας ήταν να ανακαλύψουμε τις γαστρονομικές απολαύσεις που μπορεί να κρύβουν και άλλες χώρες εκτός των Μεσογειακών.

1η Μέρα: Βρυξέλλες, η πρωτεύουσα της σοκολάτας

Στο αεροδρόμιο Schipol του Άμστερνταμ θα μας περίμεναν φίλοι, υπεύθυνοι για την ξενάγησή μας σε όλα όσα δεν είχαμε γνωρίσει στο παρελθόν. Είχαν αργήσει και αυτό μας έδωσε χρόνο να επισκεφθούμε τα delicatessen του αεροδρομίου και ιδιαίτερα όσα πουλούσαν τυριά. Η ποικιλία που συναντήσαμε ήταν φυσικά και αναμφισβήτητα μεγάλη. Μόλις βρεθήκαμε με τους φίλους μας ξεκίνησε το ταξίδι για τις Βρυξέλλες. Η διαδρομή ήταν ατελείωτα πράσινα λιβάδια και πολλές αγελάδες που έβοσκαν σε αυτά. Η εποχή της περιήγησης ήταν η ιδανική μιας και το μέρος κατακλύζονταν από μυρωδιές λουλουδιών.

Φτάνουμε στην πρωτεύουσα της σοκολάτας, τις Βρυξέλλες καθοδηγούμενοι από την μυρωδιά της. Στην βόλτα μας στην Grande Place, τη βασιλική πλατεία του Βελγίου μέσα στην παλιά πόλη, η ματιά μου έπεσε στο μουσείο της σοκολάτας σε παράπλευρο δρόμο. Γλυπτά από σοκολάτα, συνταγές από προηγούμενους αιώνες, μεθόδους παρασκευής και διαφορετικά είδη μας αποσπούσαν την προσοχή και το ενδιαφέρον. Ξαφνικά μας ήρθε μία έντονη όρεξη για μους σοκολάτας. Οι φίλοι μας γνώριζαν ένα πολύ καλό σοκολατοποιό κοντά στη Βασιλική Πλατεία, το Taller. Διαλέξαμε μους πικρής σοκολάτας και μους σοκολάτας με πραλίνα και αφήσαμε τη σοκολάτα να λιώνει μέσα στο στόμα μας χαρίζοντάς μας μια εξαίσια γεύση. Μετά κάναμε την βόλτα μας στα παλαιοπωλεία και ανακαλύψαμε πολλά βιβλία γαστρονομίας. (De Slegte). Στο δρόμο με τις αντίκες και τα βιβλιοπωλεία προς μεγάλη μας έκπληξη ανακαλύψαμε μία σπάνια έκδοση του 1889 ενός μεγάλου μάγειρα και γαστρονόμου του Philea Gilbert, το "Cuisine des tous le mois". Η συγκίνησή μας γι` αυτήν την έκδοση ήταν μεγάλη, χωρίς να γνωρίζουμε αργότερα τι θα επακολουθούσε.

Το μεσημέρι πήραμε το γεύμα μας στο Aux Armes de Bruxelles: ένα παραδοσιακό γοτθικό εστιατόριο στο κέντρο της παλιάς Πόλης. Αρχικά δοκιμάσαμε bisque αστακού, την οποία βρήκαμε ισορροπημένη και πολύ εύγεστη. Είχε χρησιμοποιηθεί η σωστή τεχνική, δηλαδή χρησιμοποίησαν αστακό αντί για οποιοδήποτε άλλο οστρακόδερμο. Συνεχίσαμε με κρέμα σπαραγγιών, μια επιλογή μας καθαρά εποχιακή με βελούδινη γεύση και έντονο άρωμα σπαραγγιών καθώς και μανιτάρια maitre d` hotel σερβιρισμένα comme il faut. Τα κυρίως πιάτα μας αποτελούσαν ένα παραδοσιακό carbonade για 2 με περίφημες pommes frites (φλαμανδικό πιάτο, με έντονο χαρακτηριστικό την μπύρα, πολύ καλά εκτελεσμένο) και ένα φιλέτο με sauce béarnaise, κλασσικό πιάτο που αν το καλομαγειρέψεις το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ονειρικό.

Η χώνεψή μας ήλθε με μία βόλτα καθ`οδόν για το ξενοδοχείο που θα διαμέναμε, το Plaza, ένα αριστοκρατικό κτίριο με κλασσική αρχιτεκτονική. Ωστόσο, στο δρόμο μας συναντήσαμε μια κάβα Nicolas, γνωστές για την ποικιλία τους και τη οινική γνώση σε κρασιά Γαλλίας. Αγοράσαμε ένα Chateauneuf- du- Pape του 2001 για να μας συνοδέψει το κρύο απόγευμα μαζί με αγελαδινό τυρί Herve, ένα τυρί που κατεξοχήν παράγεται στο Βέλγιο. Η παραγωγή του Herve, το Π.Ο.Π. τυρί της Λιέγης, ξεκίνησε το 7ο αιώνα μ.Χ από τα μοναστήρια της. Πρόκειται για ένα κίτρινο τυρί με ιδιαίτερη υγρασία που αφήνει στο στόμα γεύση από βρεγμένο ξύλο και φύλλα δάσους. Η γεύση του έχει έντονα τα στοιχεία της ζύμωσης με πλούσια επίγευση, αλλά όχι τόσο επιθετικό. Απολαύσαμε ένα απόγευμα ηρεμίας και χαλαρότητας με τους φίλους μας που μας εξηγούσαν τη νοοτροπία των Βέλγων, πάντα συνοδευόμενο από κρασί.

Το βραδάκι περπατήσαμε και πάλι στα στενά της Grande Place, ακούγοντας τις γλυκές μελωδίες από την συμφωνική ορχήστρα του Βελγίου να παίζει στην κεντρική βασιλική πλατεία . Είχαμε ακούσει πως μύδια έπρεπε να δοκιμάσουμε, όπως όλοι οι Βέλγοι, σε μία κλασσική brasserie. Οπότε διαλέξαμε την brasserie πού τρώνε οι ντόπιοι, στου Leon. Παραγγείλαμε moules frites και το συνοδέψαμε με βέλγικες μπύρες. Το Βέλγιο είναι γνωστό για τα μύδια, μιας και η αξιοποίηση της θάλασσας γίνεται ελεγχόμενα εδώ και πολλά χρόνια.

2η Μέρα: Στην Brugge για μπύρες και σοκολάτες

Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί για την Brugge, πλέον σε Φλαμανδικό έδαφος. Μία ονειρική πόλη στην άκρη του Βελγίου με κανάλια, επιβλητικούς γοτθικούς καθεδρικούς ναούς και όμορφα bistrots. Θα μέναμε στο Scandic της αλυσίδας του Hilton. Ένα ξενοδοχείο το οποίο έδενε στην ευρύτερη αρχιτεκτονική της περιοχής κρατώντας ωστόσο και στοιχεία από την αλυσίδα.Στο ξενοδοχείο μας υποδεχθήκαν με ένα κουτί σοκολατάκια και ένα μπουκάλι κρασί της περιοχής, κάτι που μας έκανε να αισθανθούμε το καλωσόρισμα των Φλαμανδών.

Στην πρώτη μας βόλτα βρεθήκαμε σε ένα στενό κάτω από την κεντρική πλατεία της Brugge σε μία υπαίθρια αγορά λίγο διαφορετική. Μπορούσες να βρεις αντικείμενα vintage με γαστρονομική χροιά, όπως πολύ παλιά βάζα της κλασσικής μουστάρδας του Anthelme Brillat Savarin και βέλγικες κούπες για σοκολάτα από το 1960, πιάτα ζωγραφισμένα με μαγειρικές φλαμανδικές φιγούρες, αν όχι συλλεκτικά σίγουρα με πολύ ενδιαφέρον. Η βόλτα μας συνεχίστηκε με αγορές σε μία boutique του γνωστού χαρακτήρα κόμικς ΤΕΝ- ΤΕΝ και φυσικά με τις γνωστές coffret au chocolat στο χέρι.

Το μεσημέρι φάγαμε σε ένα τυπικό Φλαμανδικό bistrot με καλομαγειρεμένη κουζίνα. Επιλέξαμε σούπα τομάτας με κάρυ, ένα πολύ καλό ψητό βακαλάο με σως Mouchelin και τι καλύτερο για τελείωμα από fondant σοκολάτας. Έχοντας απολαύσει ένα πολύ καλό γεύμα, θελήσαμε να χαθούμε στα στενά και να περιηγηθούμε στα μοναδικά μαγαζάκια σοκολάτας και μπύρας. Είναι μοναδικό το πόσο περιποιημένο μπορεί να είναι ένα τουριστικό μέρος σαν τη Brugge διατηρώντας όλα εκείνα τα στοιχεία της παράδοσής τους. Κάθε γωνιά και μια μικρή ανακάλυψη, έτσι πέσαμε πάνω σε μία μικρή traiter, η οποία γέμισε τα μάτια μας από μικρές λιχουδιές και χειροποίητα προϊόντα της φλαμανδικής κουζίνας. Αγοράσαμε τα περίφημα speculoos, που τα φτιάχνουμε προς τιμή του Αγ. Νικόλαου για να μεταφέρουμε μυρωδιές και γεύσεις στην Ελλάδα.

3η Μέρα: Maastricht και Haarlem... αλλιώς!

Ξυπνήσαμε πρωί για να οδηγήσουμε προς Maastricht. Παρά τη χθεσινή βροχούλα, η μέρα μας ήταν ιδανική για να περάσουμε τα Ολλανδικά σύνορα, των οποίων των καλωσόρισμα έγινε απλά με μία ειδοποιητική μικρή ταμπέλα και με την παρουσία τουλιπών. Η ανθοφορία τους αυτή την εποχή είναι μεγάλη και έτσι μπορούσαμε να απολαύσουμε το πολύχρωμο τοπίο.

Φτάνοντας στo Maastricht μείναμε εντυπωσιασμένοι από τους ρυθμούς αυτής της ιστορικής κωμόπολης. Μία κωμόπολη περισσότερο γνωστή για την ομώνυμη Συνθήκη. Περιηγηθήκαμε στα γραφικά στενά της χαζεύοντας τα κανάλια όπου νωχελικά επέπλεαν πάπιες, χήνες και κύκνοι. Μέσα από μικρές πλατείες και περάσματα, καταλήξαμε στις όχθες ενός ποταμού. Ένα μικρό φεστιβάλ γαστρονομίας λάμβανε χώρα στο τέλος του δρόμου. Μικροπαραγωγοί προϊόντων της περιοχής και βιοκαλλιεργητές εκθέτανε την πραμάτεια τους σε μικρούς πάγκους. Ολλανδικά τυριά, μαρμελάδες, ψωμάκια και κάθε λογής γλυκίσματα, μυρωδιές τοπικών σπεσιαλιτέ ξεδιπλώνονταν μπροστά μας. Σταματήσαμε σε ένα περίπτερο με βιολογικό κρασί Ολλανδίας και μάθαμε πως πρόκειται για μία νέα προσπάθεια των Ολλανδών να παράγουν κρασί. Με €2.00 μπορούσες να δοκιμάσεις όσα ποτήρια κρασί από τις ποικιλίες τους, κυρίως σε λευκά. Χαρήκαμε για την προσπάθειά, αν και το αποτέλεσμα δεν μας ενθουσίασε. Αμέσως μετά γεμίσαμε την όρεξη μας με hutspot, σούπα με βοδινό κρέας, καπνιστά λουκάνικα και λαχανικά, αρκετά νόστιμη και ευεργετική μετά από τόσο περπάτημα. Για γλυκό επιλέξαμε pannekoeken με- τί άλλο;- Edam. Δε θέλαμε να χορτάσουμε, αν και ο πειρασμός ήταν μεγάλος, γιατί οι φίλοι μας επεφύλασσαν μία μεγάλη γαστρονομική έκπληξη. Ωστόσο ήταν η ώρα που έπρεπε να πάρουμε το δρόμο ... του δείπνου μας. Ξέραμε πως κάπου υπήρχε ένα τραπέζι για εμάς.

Ήμασταν στο αμάξι περίπου 30 λεπτά και κινούμασταν βορειοανατολικά, όταν η ταμπέλα "Haarlem" εμφανίστηκε μπροστά μας. Το Haarlem είναι μία πολύ μικρή περιοχή με πολύ λίγους κατοίκους. Αναρωτηθήκαμε τι δουλειά μπορεί να είχαμε εκεί... όταν το αμάξι έστριψε και πέρασε ανάμεσα από μία πολύ μεγάλη κερκόπορτα, αρκετά αριστοκρατική. Ένας μεγάλος δρόμος με αγριοφουντουκιές, λεύκες και κερασιές μας οδήγησε σε μεγάλους κήπους ενός κτιρίου που ακόμα δεν είχαμε καταφέρει να διακρίνουμε. Παρκάραμε μπροστά από ένα κανάλι, είχε ένα ιδιωτικό παρκινγκ. Το κανάλι περιέβαλε ένα Κάστρο απ` όπου για να μπούμε μέσα έπρεπε να περάσουμε από μία ξύλινη γέφυρα.

Περάσαμε τη γέφυρα, όταν βρεθήκαμε σε ένα προαύλιο χώρο με ένα σιντριβάνι στη μέση και μια παλιά άμαξα στην άκρη. Ήμασταν καταγοητευμένοι... Στην είσοδο μας ρώτησαν εάν θα περνάγαμε κατευθείαν στο τραπέζι μας. Προτιμήσαμε να πάρουμε ένα aperitif. Μας οδήγησαν σε ένα κελάρι διαμορφωμένο σε μπαρ. Ο bartender ετοίμασε με πολύ φροντίδα τέσσερα cocktail με βάση το τζιν. Καθόμασταν στην υπόσκαφη αίθουσα, καθώς η maitre d` hotel μας εξηγούσε την ιστορία του κάστρου.

Ο Δούκας του Harleen είχε διαμορφώσει το κάστρο του για να υποδέχεται αριστοκράτες από άλλες περιοχές. Το Κάστρο είχε 13 μοναδικές σουίτες στις οποίες φιλοξενηθήκαμε. Το μενού ήταν άκρως ελκυστικό με κύρια βάση τη Γαλλική Κουζίνα με επιρροές από εδέσματα των Κάτω Χωρών. Ξεκινήσαμε με πατέ μαύρης ελιάς  και palmie farci au tomate (palmie γεμιστά με τομάτα), κατόπιν μας ήρθε το amuse bouche το οποίο αποτελούνταν από μία τριλογία με βελουτέ μυδιών και ηλιόσπορους, παρφέ σεληνόριζας με μουστάρδα και σαμπαγιόν φουά γκρα με κονσομέ τομάτας. Ήταν η καλύτερη αρχή που θα μπορούσαμε να έχουμε. Επιλέξαμε ορεκτικό bisque αστακού με σταφίδες, foie gras poele με tarte tatin κρεμμυδιού και coulis φρούτων του πάθους. Η παρέα μας παρήγγειλε ριζότο με σπαράγγια και αυγό ορτυκιού poche και ris de veau (βοδινά γλυκάδια). Σε εκείνο το σημείο δε θέλαμε να πούμε μεγάλα λόγια πριν μας σερβιριστεί το κυρίως.

Οι χρόνοι ανάμεσα στις εναλλαγές των πιάτων ήταν περίπου στο εικοσάλεπτο, γεγονός που μας δημιουργούσε επιθυμία για το επόμενο. Για κυρίως διαλέξαμε καλκάνι με χυμό οστράκων και σπανάκι, φιλέτο χοιρινού με gratin dauphinoise και σως mouchelin, πεσκανδρίτσα με νιφάδες βρώμης και βελουτέ μανιταριών. Είχαν περάσει ήδη δύο ώρες και η μικρή σάλα του εστιατορίου είχε ήδη γεμίσει. Γνωρίζαμε εκ των προτέρων πως διπλοκρατήσεις δε γινόντουσαν. Η κουζίνα έκλεινε στις 20:30 το βράδυ και λογικά το δείπνο μας ήταν προς το τέλος. Το επιδόρπιό μας ήταν ένας δίσκος με κα-τα-πλη-κτι-κά  συνοδευτικές μικρές λιχουδιές για τον καφέ μας, επίσης μους σοκολάτας με sorbet πεπόνι και κονφιτούρα ραβέντι (rhubarb) και επιλογή φρέσκων φρούτων του δάσους. Σίγουρα είχε έρθει η ώρα της κρίσης για το πόσο θετικά ήταν τα σχόλια μας. Αρκεστήκαμε στο ότι το βεληνεκές του εστιατορίου ήταν για δύο αστέρια Michelin. Φαίνεται κρίνοντας από τις πολύ λογικές τιμές (σε σχέση με Ελλάδα) πως προτίμησαν να μην ασχοληθούν με την κατάταξη τους σε κάποιον οδηγό για να συγκρατήσουν το συνολικό κόστος ενός γεύματος. Η επιλογή των φίλων μας είχε δικαιωθεί.

4η Μέρα: Άμστερνταμ, Χάγη και επιστροφή στα πατρώα

Η μέρα μας ξεκίνησε με ένα δυνατό καφέ και μία βιαστική έξοδο για να προλάβουμε το πρωινό τραίνο για  Amsterdam. Ο καιρός ήταν πάρα πολύ καλός ιδανικός για περπάτημα και για τα τελευταία ψώνια.. Πρώτη μας στάση ένα παλαιοβιβλιοπωλείο στην περιοχή του Waterloo. Θέλαμε να βρούμε ένα παλιό βιβλίο για την τέχνη των βιτρό. Αντ`αυτού ανακαλύψαμε έκπληκτοι μία μοναδική συλλογή παλαιών βιβλίων γαστρονομίας. Μπορώ να πω πως σε αυτό το σημείο τρομοκρατηθήκαμε με την όρεξή μας να τα αγοράσουμε όλα. Επιλέξαμε το «Ma Cuisine» του Αύγουστου Escoffier, μια σπάνια έκδοση του 1934 με χειρόγραφο αυτόγραφο. Ανάμεσα σε αυτά που αφήσαμε με μεγάλη μας λύπη ήταν η πρώτη έκδοση του Γαστρονομικού Λεξικού του Αλέξανδρου Δουμά, τέλη 1800, και μια σπάνια έκδοση του Dubois (Urbain), το «La cuisine artistique» του 1870. Φεύγοντας αισθανόμασταν ήδη πολύ γεμάτοι, όμως έπρεπε να συνεχίσουμε για να επισκεφτούμε το μουσείο του Van Gongh και εάν μας έπαιρνε ο χρόνος να μπούμε στο Reiksmuseum.

Η ώρα είχε πάει ήδη 16:30, όταν μας έζωνε η πείνα. Η ικανοποίηση μας από το Amsterdam μεγάλη, αν και δεύτερη φορά. Περνώντας ανάμεσα από τα αμέτρητα κανάλια και τους δεινούς ποδηλάτες, ψάχναμε απεγνωσμένα να βρούμε κάπου να κάτσουμε έξω από την περιοχή με τα τουριστικά εστιατόρια και χωρίς να ανοίξουμε τον οδηγό Michelin. Είχαμε ήδη κουραστεί και συζητούσαμε να γυρίσουμε στην έδρα μας στο Rotterdam για να μαγειρέψουμε κάτι, όταν συναντήσαμε πάνω στον ποταμό Amstel ένα κλασσικό ξενοδοχείο του οποίο το εστιατόριο αναφέρονταν σε όλους τους οδηγούς, το Excelsior. Αποφασίσαμε να κάνουμε την τελευταία μας κατάχρηση μιας και την επομένη θα βρισκόμασταν Αθήνα.

Μπαίνοντας στο ξενοδοχείο και ακριβώς μπροστά από την είσοδο του Excelsior βρίσκονταν οδηγοί εστιατορίων της Ολλανδίας, μέλη της Κοινότητας των βασικών αρχών μαγειρικής του Escoffier και στο εξώφυλλο ο chef του εστιατορίου. Ήταν απίστευτο αυτό που μας συνέβαινε. Λες και μας ακολουθούσε κάθε γαστρονομική απόλαυση. Μπήκαμε και κάτσαμε με λαχτάρα. Παραγγείλαμε συκώτι βακαλάου με scrabbled eggs και piperade basquaise και σαλάτα ορτυκιού με σύκα. Για κυρίως επιλέξαμε σαλάχι με κάρυ, cassava (είδος πατάτας) και σπανάκι και φιλέτο χοιρινού με duxelle μανιταριών και σως μαδέρα. Τα γλυκά μας ήταν ile flottante και μους πικρής σοκολάτας με πορτοκάλι. Το ταξίδι μας τελείωνε με αυτό το γεύμα... Βγαίνοντας από το εστιατόριο, ακριβώς απέναντι είχε ένα μικρό σοκολατοποιείο με ουρές Ολλανδών. Πλησιάσαμε στη βιτρίνα να δούμε περί ου ο λόγος. Επρόκειτο για ένα πολύ κομψό κατάστημα, όχι παραπάνω από 30 τμ με μίνιμαλ διάκοσμο σε μαύρο background με γυναίκες υπαλλήλους ντυμένες στα μαύρα και τα μαλλιά τους κοτσίδα. Στηθήκαμε υπομονετικά για να διαλέξουμε τρούφες και πραλίνες για τους φίλους μας που μας περίμεναν στο Rotterdam για τη βραδινή βόλτα στη Χάγη.

Φτάσαμε στο Rotterdam στις οχτώ το απόγευμα, αρκετά αργοπορημένοι, αλλά με την... επανόρθωση στα χέρια μας. Εφόσον γλυκάναμε τους φίλους μας, οδηγήσαμε στη Χάγη. Η Χάγη είναι ένας διαφορετικός τόπος στην Ολλανδία. Τα σπίτια είναι βίλλες και οι επιχειρήσεις είναι πολυεθνικές. Είναι Κέντρο Πολιτικών και Οικονομικών αποφάσεων με πολλούς διπλωμάτες, πολιτικούς και δικηγόρους, κάτι που μπορούσες να το διακρίνεις από την αρχιτεκτονική, τα εστιατόρια, ακόμα και τα ξενοδοχεία όπως το παλάτι του Kurhouis. Εκεί βρίσκεται επίσης το Βασιλικό Μέγαρο. Οδηγήσαμε παραλιακά και προς το τέλος του δρόμου σταματήσαμε σε μία καντίνα. Ο φίλος μας, μας είπε να κατέβουμε. Η ατμόσφαιρα φαινόταν λίγο απόκοσμη και εμείς λίγο χαμένοι μιας και είχαμε γυρίσει ήδη δύο χώρες πάνω κάτω. Απέναντι μας απλωνόταν η Βόρεια Θάλασσα και πίσω μας δέσποζε ένας επιβλητικός Φάρος. Ακολουθήσαμε το φιλικό μας ζευγάρι στην καντίνα. Ήταν μία από τις καλύτερες καντίνες με herring και δεν μπορούσαμε να φύγουμε από την Ολλανδία χωρίς να δοκιμάσουμε σάντουιτς ωμής ρέγγας και κρεμμύδια. Αν και γεμάτοι, δεν είπαμε όχι σε αυτή την τελευταία λιχουδιά. Κάθε μπουκιά μας άφηνε μια γλυκιά γεύση. Κουρασμένοι πλέον και με τα εισιτήρια στην τσέπη είχε έρθει η ώρα της επιστροφής. Δεν λυπόμασταν, μιας και για την Ελλάδα μόλις ξεκίναγε το καλοκαιράκι. Είχαμε πολλά να δούμε και να δοκιμάσουμε...