Ο διπυρίτης άρτος (δις στην πυρά) έχοντας αποβάλλει και το τελευταίο ίχνος υγρασίας του, αποκτά μια νέα ιδιότητα: μπορεί να διατηρηθεί επί μακρόν έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των ταξιδιωτών, των ναυτικών ή των ασχολούμενων με κτηνοτροφικές ή αγροτικές εργασίες, μακριά από την εστία τους. Είναι γνωστό ότι δίπυροι άρτοι παρασκευάζονταν και πολύ νωρίτερα από την εποχή του Πάξαμου αφού η πρώτη μνεία σε αυτούς «δίπυρους τε θερμούς» (άρτους)γίνεται περίπου τον 7ο π. Χ αιώνα, από τον Αλκαίο, στα Συμποτικά του, η τέχνη όμως της διπλής όπτησης τελειοποιήθηκε στην ρωμαϊκή εποχή.
Η λέξη δίπυρος με την οποία περιγράφεται το διπλό ψήσιμο ή φρυγάνισμα του άρτου, η τεχνική, δηλαδή, πάνω στην οποία στηρίζεται και η παραγωγή της φρυγανιάς, αποτυπώνεται μέχρι σήμερα σε διάφορες γλώσσες (μπισκότο, στα ελληνικά, biscotto, στα ιταλικά, biscotte(φρυγανιά) και biscuit (μπισκότο και ένα είδος παντεσπάνι), στα γαλλικά, που είναι παράγωγες του λατινικού panis biscoctus, που σημαίνει επακριβώς διπυρίτης άρτος.
Όσον και αφορά και πάλι τη λέξη «παξιμάδι», ο Andrew Dalby, μάλιστα, υποστηρίζει, στα Σειρήνια Δείπνα του, ότι από το παξαμάτιον, την αρχική λέξη που δημιουργήθηκε από το όνομα του Παξαμά, προέρχονται η αραβική και όλες οι βαλκανικές ονομασίες των παξιμαδιών ( πχ. αραβικά bashmat, τούρκικα beksemad, σέρβικα peksimet),
*Αναφορά στο μη διασωθέν αυτό βιβλίο βρίσκουμε στο βυζαντινό λεξικό του Σουΐδα (επανέκδοση Θύραθεν)
Τάρτα με κριθαροκουλούρες και ξινομυζήθρα
Υλικά για 6-8 άτομα
- 3 μεγάλες κριθαροκουλούρες
- 80 γρ. αμύγδαλα, ελαφρά κοπανισμένα
- 1 μικρή ντομάτα, χωρίς τους σπόρους και τη φλοίδα της, τριμμένη στον τρίφτη
- 70 ml εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
- 250 γρ. ξινομυζήθρα ή κατίκι Δομοκού
- 250 γρ. ανθότυρο χλωρό
- 250 γρ. φέτα μαλακή και βουτυράτη
- 300 γρ. ντοματίνια, κομμένα στη μέση
- 5 κ. σ. εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
- 3-4 κ. σ. ξίδι μπαλσάμικο
- 1 κ. σ. καστανή ζάχαρη
- 2 κ. κ. φρέσκια ρίγανη, μόνο τα φυλλαράκια της, ψαλιδισμένα
Θρυμματίζετε τις κριθαροκουλούρες στο μπλέντερ, μαζί με τα αμύγδαλα και τα μεταφέρετε σε ένα μπολ. Προσθέτετε το ελαιόλαδο και την ντομάτα και τα ανακατεύετε. Απλώνετε το μείγμα ομοιόμορφα σε μία ταρτιέρα με διάμετρο 23 εκ. και στη συνέχεια το ψήνετε, σε προθερμασμένο, στους 200ο С, φούρνο, για 15 λεπτά. Στο μεταξύ αναμειγνύετε σε ένα άλλο μπολ τα τυριά και τα ανακατεύετε καλά μέχρι να ομογενοποιηθούν.
Μόλις ψηθεί η βάση και κρυώσει καλά, απλώνετε στην επιφάνεια της με μαλακή σπάτουλα το μείγμα των τυριών. Βάζετε την ταρτιέρα για λίγο στο ψυγείο. Ζεσταίνετε ελαφρά το ελαιόλαδο σε ένα φαρδύ αντικολλητικό τηγάνι, ρίχνετε τα ντοματίνια με την κομμένη πλευρά προς τα κάτω και τα αφήνετε να μαραθούν σε δυνατή φωτιά για 2-3 λεπτά. Τα αλατοπιπερώνετε, τα πασπαλίζετε με τη ζάχαρη και τα σβήνετε με το μπαλσάμικο. Χαμηλώνετε τη φωτιά και τα αφήνετε να καραμελώσουν, για 8-10 λεπτά, χωρίς να τα ανακατεύετε μέχρι να εξατμιστεί το ξίδι τους. Τα απλώνετε πάνω από το μείγμα των τυριών και τα πασπαλίζετε με τη φρέσκια ρίγανη.
Απλώνετε τα ντοματίνια πάνω στο τυρί και τα περιχύνετε με την σάλτσα τους. Βάζετε την τάρτα στο ψυγείο για 30-40 λεπτά, τουλάχιστον, πριν την σερβίρετε.
Παρατηρήσεις:
1. Για να μη χαλάσει η τάρτα στο σερβίρισμα χρειάζεται να τη σερβίρετε, προσεκτικά, χρησιμοποιώντας μεταλλική σπάτουλα.
2. Αντί για ρίγανη μπορείτε να χρησιμοποιήσετε βασιλικό, δυόσμο, μαντζουράνα, θυμάρι ή όποιο άλλο μυριστικό διαθέτετε φρέσκο.
3. Μπορείτε ακόμα να μη χρησιμοποιήσετε τα αμύγδαλα και να προσθέστε 1-2 κριθαροκουλούρες επιπλέον.
Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση