Πολλές φορές έχω σκεφτεί να αναφερθώ στα χηνόμυδα, καθώς πιστεύω πως συγκαταλέγονται σε εκείνα του κόσμου τα παράξενα. Τα ξεχωριστά εδέσματα, που συνηθίζονται σε κάποια μέρη, όπως τα «πόδια που φυτρώνουν», στα βράχια. Έτσι αποκαλώ τα χηνόμυδα ή βάλανους, μεταφράζοντας σχεδόν κυριολεκτικώς το γαλλικό τους όνομα «poucepieds». Πρώτη φορά δοκίμασα τα παράξενα αυτά αρθρόποδα στη Γαλικία όπου τα ονομάζουν «percebes». Στα αγγλικά πάλι είναι γνωστά ως «goose barnacles» και δικαίως, αφού όπως τα βλέπεις αγκιστρωμένα απάνω στα ασβεστολιθικά βράχια των ακτών θυμίζουν, κατά κάποιο τρόπο, τις απολήξεις των ποδιών της χήνας.
Δύο λόγοι με σταματούσαν, όμως, πάντα: αφενός το πόσο άγνωστα είναι στην Ελλάδα, τουλάχιστον στο ευρύ κοινό, άρα και «άχρηστα» ως πληροφορία και αφετέρου ο πιο σημαντικός ότι ανήκουν και αυτά στα προστατευόμενα θαλάσσια ασπόνδυλα είδη, όπως και οι πίννες (Pinna Nobilis), οι πετροσωλήνες (Lithophaga lithophaga) ή η μπουρού (Triton géant) και δεν πρέπει να «προπαγανδίζω» την κατανάλωσή τους.
Αφορμή όμως για το σημερινό μου σημείωμα, παρότι δεν είναι ούτε καν η εποχή τους -συνήθως καταναλώνονται τους χειμερινούς μήνες – στάθηκε προ ημερών μια ανάρτηση-quiz, στο Facebook, του διαδικτυακού μου φίλου, Χρήστου Σταθά, που εργάζεται ως chef de partie στη Γκρας, στο La Bastide Saint-Antoine, στο εστιατόριο του τόσο αγαπητού στην Ελλάδα σεφ, Jacques Chibois, που υπήρξε για χρόνια σύμβουλος στου εστιατορίου Σπονδή. Στο ερώτημα του «Τι είναι;» απάντησα «χηνόμυδα». Ούτε pouce-pieds, ούτε goose barnacles ούτε percebes.
Τα χηνόμυδα, λοιπόν, ή βάλανοι είναι μικρά, θυσανόμορφα καρκινοειδή (όπως οι κάβουρες), με μίσχο ατροφικό, έχουν σχήμα κωνικό και η βάση του κελύφους τους είναι πιο πλατιά και ασβεστολιθική. Με αυτήν προσκολλώνται στα βράχια, ενώ το στοματικό τους άνοιγμα αποτελείται από δύο κινητές θυρίδες, σαν κάλυμμα πλάκες, που ανοίγουν για την είσοδο της τροφής.»
Τα χηνόμυδα ζουν στις νότιες ευρωπαϊκές ακτές του Ατλαντικού, στη νοτιοδυτική Γαλλία, στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, αλλά και στις ακτές της βόρειας Αφρικής. Μερικές φορές συγχέονται με τους ανατίφες που ανήκουν στο γένος Λεπάς Ανατίφη (Lepas, Anatifa pacifica) και προσκολλώνται στα βράχια, αλλά και πάνω στα ύφαλα των πλοίων.
Γεύση… τρομακτική
Τα περιζήτητα χηνόμυδα, αχνίζονται απλώς για 2-3 λεπτά σε ζωμό (court-bouillon, αρωματισμένο με δαφνόφυλλο), που μόλις πήρε βράση για να μην σκληρύνει η σάρκα τους. Οι Πορτογάλοι προσθέτουν στο ζωμό σκόρδα και καυτερή πιπερίτσα piri-piri. Στη συνέχεια σερβίρονται πολύ ζεστά. Χρειάζεται επιδεξιότητα για να τα σπάσει κανείς, στρίβοντας τα, να τα ανοίξει και να βγάλει τη σάρκα τους, χωρίς να πιτσιλιστεί από τον καυτό ζωμό στο εσωτερικό τους, αλλά η ανταμοιβή του είναι… νοστιμότατη. Η απόλυτα θαλασσινή τους γεύση, φουλ στο ιώδιο, που σε πολλούς μπορεί και να μην είναι αρεστό, όπως δεν αρέσουν σε πολλούς και τα ωμά μύδια, οι αχινοί, οι φούσκες ή οι κολιτσάνοι (οι θαλάσσιες ανεμώνες). Θα θεωρούσα ιεροσυλία να πάρει κανείς τη ζωή αυτών των σπάνιων όντων και να καταστρέψει τη γεύση τους, προσθέτοντας τους μαγιονέζες κι άλλες σάλτσες. Το όνειρο κάθε τροφοσυλλέκτη που βάζει σε κίνδυνο τη ζωή του για να μαζέψει τα «πόδια» που φύτρωσαν στα απόκρημνα βράχια κάποιας ανεμοδαρμένης ακτής είναι να τα γευτεί, στην πιο καθαρή μορφή τους, εκείνη τη μοναδική στιγμή και μόνο. Δύσκολο, δυστυχώς, για μας, ευτυχώς για τα απειλούμενα χηνόμυδα.
Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση