Suntory Yamazaki Distillery: Οδοιπορικό στο κορυφαίο Ιαπωνικό αποστακτήριο ουίσκι

Πέρασαν σχεδόν έξι μήνες από την ημέρα που γύρισα από το ταξίδι μου στο μακρινό Τόκιο. Μπορεί να αμέλησα να γράψω αναλυτικές εντυπώσεις από την επίσκεψή μου στην Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, σκέφτομαι όμως ότι πρέπει τουλάχιστον να μοιραστώ μαζί σας ένα από τα highlights του ταξιδιού. Άλλωστε πόσο συχνά μπορεί να βρεθεί κανείς στον «ναό» του ιαπωνικού ουίσκι, το μοναδικό Suntory Yamazaki Distillery; Ευκαιρία λοιπόν να κλείσω εδώ αυτό που ξεκινήσαμε τον περασμένο Νοέμβριο, στο αθηναϊκό Kiku με το Japanese Whisky Dinner το οποίο επισφράγισε το ανεπανάληπτο Hibiki 21 y.o, το κορυφαίο δηλαδή blended whisky στο κόσμο για το 2014 που φέραμε από εκεί με τον Αλβέρτο. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Η ιστορία του Ιαπωνικού ουίσκι είναι ουσιαστικά η ιστορία του Shinjiro Torii, ιδρυτή της Suntory. Λέγεται ότι όλα ξεκίνησαν το 1872, όταν ένα κιβώτιο με σκωτσέζικα ουίσκι που έφτασε στην Ιαπωνία είχε τόση μεγάλη απήχηση στους πότες της εποχής, έτσι ώστε να μπουν για τα καλά οι πρώτες ιδέες για την παραγωγή δικού τους ουίσκι. Σχεδόν πενήντα χρόνια αργότερα ο έμπορος Shinjiro Torii, πατώντας πολύ γερά στους σκωτσέζικους δρόμους παραγωγής, αποφασίζει να κάνει την αγάπη του για το ουίσκι επάγγελμα. Επιλέγει όμως μια περιοχή με κλίμα πολύ διαφορετικό από αυτό της Σκωτίας, το Yamazaki στις παρυφές του Κιότο και έτσι το 1923 αρχίζει να χτίζεται το πρώτο Ιαπωνικό αποστακτήριο ουίσκι. Η περιοχή, γνωστή και με το όνομα Minaseno, είναι κατάφυτη με επιβλητική ομορφιά αλλά το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της που επηρεάζει καθοριστικά την τελική ποιότητα του αποστάγματος, είναι τα νερά της. Οι ποταμοί Katsura, Uji και Kizu διασταυρώνονται στην περιοχή και λέγεται ότι εκεί ρέει το πιο απαλό και μεταξένιο νερό της Ιαπωνίας. Ο Torii λοιπόν μαζί με τον συνεργάτη του Masataka Taketsuru, ο οποίος σπούδασε στην Γλασκώβη και μελέτησε την τέχνη της απόσταξης στο Longmorn, μπορεί να μην άλλαξαν τίποτα από την στερεοτυπική σκωτσέζικη διαδικασία παραγωγής, το κορυφαίο νερό όμως και το κλίμα διαφοροποιούν τα ιαπωνικά ουίσκι μέχρι σήμερα, δίνοντάς τους εκλεπτυσμένη γεύση. Άλλωστε αυτοί που τους έδωσαν το χρίσμα της αναγνώρισης ήταν οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί, και αν θέλετε την γνώμη μου δικαίως. Και για να μιλήσουμε με αριθμούς, δίνοντας ένα μόνο πρόσφατο παράδειγμα ο κορυφαίος κριτής Τζιμ Μάρεϊ βαθμολόγησε για το 2015 στο Jim Marey`s Whisky Bible το Yamazaki Sherry Cask του 2013 με 97.5/100! Ενώ αναρίθμητα είναι πλέον τα βραβεία που συγκεντρώνουν σε κάθε κατηγορία στους πιο καταξιωμένους διεθνείς διαγωνισμούς.

Ξεκινώντας ένα πρωί λοιπόν από τον σταθμό Shinkansen του Τόκιο ήμασταν στο Yamazaki, μέσω του γραφικού Κιότο, σε λιγότερο από τρεις ώρες με το απίθανο, ταχύτατο bullet train. Η απόσταση από τον σταθμό του τρένου στο αποστακτήριο είναι κοντινή… μέχρι και εγώ την περπάτησα σε ένα δεκάλεπτο. Σε ολόκληρη τη βόλτα είχα το επιβλητικό Suntory Yamazaki μπροστά στα μάτια μου, να ξεχωρίζει μέσα στην κατάφυτη πλαγιά που το φιλοξενεί. Η επίσκεψη χωρίζεται σε δυο μέρη, την περιήγηση στους χώρους παραγωγής και την δοκιμή ετικετών ουίσκι από την εκπληκτική «βιβλιοθήκη» όπου φιλοξενούνται ορισμένα από τα σπανιότερα και πιο εκλεκτά ουίσκι της εταιρείας.

Καρδιά του αποστακτηρίου –και κάθε αποστακτηρίου- είναι βέβαια η ίδια η αίθουσα της απόσταξης. Εδώ βρίσκεται και μια από τις σημαντικότερες ιδιαιτερότητες του Yamazaki, στους ίδιους τους αποστακτήρες. Οι πιο μυημένοι από εσάς θα γνωρίζετε ίσως ότι κάθε αποστακτήριο έχει ένα ιδιαίτερο σχήμα και μέγεθος αποστακτήρων που καθορίζουν σε ένα βαθμό και διάφορα χαρακτηριστικά των αποσταγμάτων τους. Όχι όμως το Yamazaki! Εδώ, υπάρχει μια συστοιχία αποστακτήρων σε διαφορετικά σχήματα και μεγέθη και το μυστικό κρύβεται στην ανάμιξη των χαρακτηριστικών που χαρίζει το καθένα.

Η βόλτα συνεχίζεται για να φτάσουμε τελικά ως το κελάρι με τα δρύϊνα βαρέλια που ωριμάζουν τα χρυσά αποστάγματα… μακάρι να μπορούσα να σας μεταφέρω την μυρωδιά, την αίσθηση. Από εκεί βγαίνουμε σε ένα πανέμορφο, χαλαρωτικό γιαπωνέζικο κήπο και κατηφορίζουμε προς την αίθουσα της δοκιμής.

Η επίσκεψη στο θρυλικό Suntory Yamazaki αποτελεί μια μεγάλη εμπειρία, ιδιαίτερα για τους λάτρεις του είδους, όπως εμείς. Η στιγμή όμως που η θεωρία γίνεται πράξη δεν είναι άλλη από την δοκιμή. Και αυτό συμβαίνει στην ειδικά διαμορφωμένη «βιβλιοθήκη» που προανέφερα, μια αληθινή σπηλιά του Αλαντίν για κάθε λάτρη του ουίσκι! Στα ράφια της εκατοντάδες σπάνια και λιγότερο σπάνια ουίσκι προσφέρονται για δοκιμή σε εξαιρετικές τιμές. Επιλέξαμε τέσσερις ετικέτες.

Αρχίσαμε με το πλούσιο και μεστό Yamazaki 18 y.o. Ένα εκλεκτό και δυσεύρετο malt με βαθύ κεχριμπαρένιο χρώμα που στην μύτη βγάζει ώριμα φθινοπωρινά φρούτα όπως σταφίδες, ξερό βερίκοκο και μια ιδέα από καφέ και καραμέλα. Η μαύρη σοκολάτα κάνει αισθητή την παρουσία της στην παλέτα με το καλημέρα σας, ενώ το τελείωμά του έχει απαλότητα και διάρκεια. Στη συνέχεια δοκιμάσαμε το αριστουργηματικό Hibiki 21 y.o το οποίο έκλεισε, όπως είπα και στην εισαγωγή, το αξέχαστο Japanese Whisky Dinner μας στο Kiku μιας και ταξίδεψε μαζί μας από το Τόκιο στην Αθήνα για αυτή την περίσταση. Βαθύχρωμο και πληθωρικό, το σπουδαίο αυτό ουίσκι ξεδιπλώνει διαδοχικά αρώματα από ξερά φρούτα, ξύλο, κηρήθρα, κακάο μέχρι και ανθώδεις νότες μπορεί να διακρίνει κανείς. Στο στόμα είναι πλούσιο και «αυστηρό», με τεράστια επίγευση. Θα έλεγα ότι είναι μια μεταφορά του τοπίου μες τον χρόνο σε ένα μπουκάλι. Άλλωστε θεωρείται από τα σπουδαιότερα ουίσκι στον κόσμο αυτή την στιγμή μιας και έχει τινάξει την μπάνκα των βραβείων στον αέρα! Η Suntory λάνσαρε το Hibiki το 1989 και από τότε θεωρείται μια από τις ναυαρχίδες του οίκου, ενώ πέντε χρόνια αργότερα, το 1994, δημιούργησαν και το άλλο διάσημο malt τους (εκτός από το Yamazaki), το Hakushu, ένα βοτανικό θα τολμούσα να πω ουίσκι με μια θαλασσινή διάσταση που –προσωπικά- μου θύμισε λίγο το Islay. Δοκιμάσαμε την μεταξένια ετικέτα των 18 ετών με το ευχάριστο καπνιστό τελείωμα και τις φινετσάτες υποψίες πικράδας. Κλείσαμε πιο «ταπεινά» με ένα από τα λίγα ουίσκι που παράγονται εδώ και μπορεί κανείς να βρει σχετικά εύκολα: το Hibiki Japanese Harmony, ένα υπέρκομψο, μεταξένιο blended με απαλό στόμα και σύνθετα αρώματα που εκτείνονται από τα εσπεριδοειδή και τα φύκια μέχρι την αλμυρή καραμέλα.

Η Ιαπωνία με μόλις δεκαπέντε αποστακτήρια whisky και ιστορία κάτι λιγότερο από έναν αιώνα στην παραγωγή του, κατάφερε όχι απλώς να κονταροχτυπηθεί με τo σκωτσέζικο βαρύ πυροβολικό αλλά κατά περιπτώσεις να πατήσει κάτω ορισμένα μεγαθήρια με τα δικά της πολύ στιβαρά ουίσκι. Η τελειομανία τους, η απαράμιλλη φινέτσα τους και οι άριστες συνθήκες κλιματικές συνθήκες που ευνοούν την εξέλιξη του προϊόντος, τους φέρνουν πια στην πρώτη γραμμή, πράγμα το οποίο γνώριζα αλλά με το ταξίδι αυτό και την επίσκεψη στο αποστακτήριο του Yamazaki, κατάλαβα πρακτικά το γιατί, αιτιολογώντας κάπως και την αιρετική χαριτωμενιά που συνηθίζουν να λένε μεταξύ τους: "Το σκωτσέζικο ουίσκι το έχουμε για να ποτίζουμε τα χρυσάνθεμά μας!"