Υπάρχει αντικειμενικά καλό; Το φαγητό δεν είναι θέμα γούστου; Με ποια κριτήρια μπορεί κάποιος να κάνει κριτική; Μόνο το κοινό μπορεί να κρίνει; Καμιά φορά μου φαίνεται απίστευτο πόσα ερωτήματα εγείρονται ακόμη στην Ελλάδα σε ότι αφορά στην κριτική γενικώς… είναι προφανές ότι είμαστε ακόμη ανώριμοι απέναντί της και μάλλον φύσει επιφυλακτικοί, συνωμοσιολάγνοι και φυσικά ξερόλες! Ο μέσος Έλληνας πελάτης είναι σαφές ότι ξέρει καλύτερα από τον κάθε ειδικό το κάθε τι, είτε αυτό είναι κινηματογραφικό έργο, είτε εστιατόριο, είτε δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Και φυσικά ο μέσος Έλληνας δημιουργός είναι συνήθως έτοιμος να καλοδεχθεί κάθε καλή (άρα σωστή κατ’ αυτόν) κριτική και να απορρίψει κάθε αρνητική.
Σε ορισμένους χώρους η κριτική έχει γίνει περισσότερο αποδεκτή όπως ο κινηματογράφος. Δεν αμφιβάλλω βέβαια ούτε για μια στιγμή ότι αυτό οφείλεται κυρίως στην απόσταση που υπάρχει συνήθως μεταξύ κριτή και κρινόμενου. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως σε αυτά με τα οποία ασχολούμαστε εμείς, στο FnL - το κρασί και τα εστιατόρια δηλαδή- η κριτική μετρά μεν χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά δεν έχει πετύχει όμως ακόμη την διείσδυση που θα περίμενε κανείς.
Είναι εντυπωσιακό πόσοι σεφ στέκονται άναυδοι, απορημένοι ή εξοργισμένοι απέναντι σε μια αρνητική κρίση για τη δουλειά τους. Είναι βλέπετε πεπεισμένοι ότι είναι οι καλύτεροι οπότε όποιος έχει αντίθετη άποψη μάλλον την έχει εκ του πονηρού ή από ασχετοσύνη! Εξίσου εντυπωσιακό είναι το πόσο συγχέει ο μέσος καταναλωτής το «μου αρέσει» με το «καλό», το προσωπικό γούστο με την κριτική άποψη.
Για το φαγητό έχουμε όλοι γνώμη και είναι απολύτως φυσικό κάτι τέτοιο! Όλοι τρώμε και σε όλους αρέσουν ή δεν αρέσουν πράγματα. Όλοι λοιπόν είμαστε κριτικοί; Προφανώς όχι. Ένας κριτικός (οποιουδήποτε είδους) πρέπει να μπορεί να ξεπεράσει το προσωπικό του γούστο, πρέπει να έχει σαφή, αντικειμενικά κριτήρια ώστε να μπορεί να αποφαίνεται για το «καλό» ή το «κακό» όσο πιο αντικειμενικά γίνεται. Ασφαλώς υπεισέρχεται ένας παράγοντας υποκειμενισμού, προφανώς όλοι μας λειτουργούμε μέσα σε ένα πλαίσιο τρέχουσας αισθητικής που υπαγορεύει ορισμένα από τα ποιοτικά κριτήρια για αυτό και οι κριτικές δεν μπορούν να έχουν πάντα διαχρονική αξία.
Ποιο είναι το ζητούμενο μιας κριτικής εστιατορίου όμως… για να επικεντρώσουμε και κάπου. Ο αναγνώστης-πελάτης την χρειάζεται για να αποφασίσει αν θα πάει ή όχι σε ένα εστιατόριο, και ειδικά σε καιρούς δύσκολους όπου budget και χρόνος είναι περιορισμένα, η ανάγκη αυτή είναι ακόμη ισχυρότερη. Είναι προφανές ότι ο κάθε αναγνώστης δεν είναι δυνατόν να συμφωνεί πάντα με τον κάθε κριτικό. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο, το ζητούμενο είναι να μπορεί ο τελευταίος να τον καθοδηγεί ακόμη και στην διαφωνία, να έχει δηλαδή μια σταθερή άποψη ώστε ο καθένας να μπορεί να διαπιστώσει τον βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας μαζί του προκειμένου να μπορέσει τελικά να αποφασίσει για λογαριασμό του. Άλλωστε είπαμε, η κριτική πρέπει να είναι όσο το δυνατόν αντικειμενικότερη, το προσωπικό γούστο όμως είναι άκρως υποκειμενικό, όπως και το τι μπορεί να θέλει κανείς μια δεδομένη στιγμή.
Μια κριτική όμως δεν απευθύνεται μόνο στον πελάτη. Στο δικό μου το μυαλό τουλάχιστον απευθύνεται και στον δημιουργό και τον επιχειρηματία. Μια κακή κριτική ή οι παρατηρήσεις μιας θετικής είναι τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Καμιά φορά μπορεί να βοηθήσουν προς την σωστή κατεύθυνση.
Τελειώνοντας να πω ότι έχω βαρεθεί να ακούω και να διαβάζω ότι κριτής μπορεί να είναι μόνο το κοινό! Η δημοφιλία είναι ένα πράγμα, η ποιότητα ένα άλλο. Είναι προφανές ότι τα δύο δεν συμβαδίζουν πάντα για πάρα πολλούς λόγους όπως βέβαια είναι εξίσου προφανές ότι ένα γεμάτο μαγαζί επί μακρό χρονικό διάστημα έχει ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά που «μιλάνε» στην καρδιά του κοινού όσο και αν ενδεχομένως τα απορρίπτουν οι ειδικοί. Άλλωστε αυτό το βλέπουμε να συμβαίνει με τα πάντα… από τον κινηματογράφο και την μουσική μέχρι την τέχνη και την μόδα.
Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση