Ελληνικός αμπελώνας: ο μεγάλος ασθενής

23 Νοεμβρίου 2011
Ντίνος Στεργίδης

Ένας ξένος αγοράζει ένα ελληνικό κρασί για 5 €· πάει σπίτι του, το δοκιμάζει και λέει στον εαυτό του: «ναι, αυτό το κρασί τόσο αξίζει, 5 €» ― όταν εκείνο που θα έπρεπε να πει είναι: «Μόνο 5 ευρώ; Μα εγώ θα έδινα και 10!».

Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι να αποδείξει πως μπορεί να φτιάξει καλά κρασιά. Είτε από ελληνικές, είτε από ξένες ποικιλίες, τα καλά μας κρασιά αρέσουν σε όποιον τα δοκιμάσει και πουλάνε, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Το πρόβλημά μας είναι τα «φτηνά» κρασιά, από 3€ έως 6€, άντε 8€ (αν και στα 8€ είναι ήδη σε άλλη κατηγορία…), τα οποία δεν πείθουν ότι είναι value-for-money, ειδικά στο εξωτερικό. Αλλά και στην Ελλάδα, πολλά από τα κρασιά της κατηγορίας αυτής δυσκολεύονται να πείσουν τον καταναλωτή πως αξίζουν την επένδυση.

Πως είναι δυνατόν, οι ίδιοι οινοποιοί και οι ίδιοι οινολόγοι που μας «τρελαίνουν» με τόσα ωραία κρασιά στα +10€, να μην μπορούν να κάνουν το ίδιο θαύμα στα 3-5 ευρώ; Στο κάτω-κάτω η ίδια γνώση απαιτείται και ο ίδιος τεχνολογικός εξοπλισμός χρησιμοποιείται. Η απάντηση είναι απλή: ενώ τα ελληνικά premium κρασιά προέρχονται από ιδιόκτητους ή συμβολαιακούς αμπελώνες ― την ποιότητα πρώτης ύλης των οποίων ο οινοποιός ελέγχει απόλυτα ― τα φθηνά κρασιά παράγονται ως επί το πλείστον από αγορασμένα σταφύλια μη επαγγελματιών αμπελουργών, που ελάχιστα ενδιαφέρονται για την ποιότητα των σταφυλιών τους.

Όσο κι αν προσπαθούν τα οινοποιεία (μικρά-μεγάλα, ιδιωτικά-συνεταιριστικά) είναι σχεδόν αδύνατον να πείσουν τους περισσότερους αμπελουργούς να φέρουν σταφύλια που να είναι άψογα και να μην είναι κατά περίπτωση άγουρα, άρρωστα ή ταλαιπωρημένα. Όταν η χρονιά είναι καλή το πρόβλημα είναι μικρό ή και ανύπαρκτο (γι’ αυτό η Νάουσα Μπουτάρη του 2007 ― μια εξαιρετική χρονιά στη Νάουσα ― είναι, στα 7,50€, σούπερ ευκαιρία). Αν τύχει, όμως, και η χρονιά είναι δύσκολη (όπως ήταν η φετινή με τον περονόσπορο) η καλή πρώτη ύλη σπανίζει ενώ ανεβαίνουν παράλληλα και οι τιμές.

Ο ελληνικός αμπελώνας δεν είναι και τόσο μεγάλος, γύρω στα 750.000 στρέμματα οινοποιήσιμων σταφυλιών· όμως, τον καλλιεργούν πάνω από 100.000 οικογένειες (μερικοί λένε πάνω από 150.000), που σημαίνει ένα πολύ μικρό κλήρο για τη καθεμιά. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι περισσότεροι αμπελουργοί δεν μπορούν να ζήσουν από τη δραστηριότητα αυτή (όσο υψηλή κι αν είναι η τιμή πώλησης των σταφυλιών τους), την αντιμετωπίζουν απαξιωτικά, ενώ ταυτόχρονα αποστασιοποιούνται από το σταφύλι αλλά και το τελικό προϊόν, το κρασί, το οποίο ελάχιστα έως καθόλου δεν τους απασχολεί τι και πως θα είναι. Γεωπόνοι που γνωρίζουν καλά τον ελληνικό αμπελώνα, λένε πως δεν είναι πάνω από 7.000 οι αμπελουργοί εκείνοι που αυτοπροσδιορίζονται ως «επαγγελματίες αμπελουργοί», που αγαπούν αυτό που κάνουν, που προσπαθούν να βελτιωθούν, που νοιάζονται για την ποιότητα των σταφυλιών που παράγουν. Οι άλλοι, είτε είναι αγρότες που καλλιεργούν και κάποια αμπέλια είτε ετεροεπαγγελματίες που απλά διατηρούν ένα «αμπελάκι» για να συμπληρώσουν λίγο το εισόδημά τους.

Έτσι, έχει δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος μέτριας και κακής πρώτης ύλης και μέτριων ή αδιάφορων κρασιών που δεν είναι ευπώλητα, με αποτέλεσμα ούτε οι οινοποιοί να μπορούν να δώσουν καλύτερες τιμές στους αγρότες.

Φανταστείτε, αντιθέτως, μια Ελλάδα όπου όλοι οι αμπελουργοί θα στόχευαν στην καλύτερη δυνατόν ποιότητα (που σημαίνει αναπόφευκτα και χαμηλές αποδόσεις), με εκατοντάδες κρασιά στα 3 έως 5 ευρώ να διαθέτουν την ποιότητα (όχι βέβαια και την πολυπλοκότητα) των premium κρασιών μας. Το αποτέλεσμα θα ήταν «win-win-win» καθώς:

α) Θα απογειωνόταν αμέσως η εικόνα όλου του ελληνικού κρασιού.

β) Θα αυξάνονταν το εισόδημα των αμπελουργών.

γ) Θα βελτιωνόταν η ποιότητα των premium κρασιών μας καθώς αυτά θα αισθάνονταν την πίεση των από κάτω.

Στο τέλος όλοι θα πολλαπλασίαζαν το εισόδημά τους.

Πολλοί πιστεύουν πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να γίνει. Λένε, πως οι αμπελουργοί έτσι όπως είναι τα πράγματα σήμερα μόλις και μετά βίας τα φέρνουν βόλτα· πως δεν έχουν χρήματα (χρόνο, πάντως, σίγουρα έχουν) να επενδύσουν σε φυτοφάρμακα και σε εργαλεία, πως είναι απογοητευμενοι, πως όλα είναι δύσκολα κ.λπ., κ.λπ. Η αλήθεια είναι πως σε όλες τις περιοχές, ακόμα και στις λιγότερο ελκυστικές από πλευράς ποικιλιακής σύνθεσης, το επιχείρημα αυτό δεν στέκει. Δεν υπάρχει αμπελουργός στην Ελλάδα που να παράγει υψίστης ποιότητας σταφύλι, όποιας ποικιλίας κι αν είναι, που να έχει πρόβλημα να το πουλήσει. Απεναντίας, οι οινοποιοί «σκοτώνονται» μεταξύ τους για την παραγωγή των καλύτερων αμπελουργών. Αν ήταν όλη η παραγωγή έτσι, τα φτηνά κρασιά της χώρας θα εντυπωσίαζαν τους πάντες και τα λίγο πιο ακριβά θα έθρεφαν τους πάντες…

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση