Τέχνη με λουλούδια

17 Φεβρουαρίου 2023
Στέλιος Πενταρβάνης
Το φυτικό βασίλειο, έχει πρωταγωνιστήσει σε φωτογραφικά ενσταντανέ, έχει διακοσμήσει περίτεχνα επισκέψιμους χώρους και ιδιωτικές κατοικίες, βωμούς και προσόψεις γκαλερί. Κάποιες φορές, το συναντάμε και ως πρωταγωνιστή σε συγκλονιστικές εικαστικές εγκαταστάσεις
  • ΤΕΧΝΗ ΜΕ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ | Objects of Desire

Στις ασπρόμαυρες απεικονίσεις λουλουδιών του φωτογράφου Robert Mapplethorpe στη δεκαετία του ογδόντα, κυριαρχούσε μια απρόσμενη ερωτική ατμόσφαιρα. Ιconic και συνάμα αυτοκαταστροφικός καλλιτέχνης, σύντροφος κάποια χρόνια της ποιήτριας και τραγουδίστριας της πανκ Patti Smith, καθώς και του γνωστού συλλέκτη, μέντορα του και μεγάλου του έρωτα, Sam Wagstaff. Με ένα μαγικό τρόπο, μετέφερε σε εκείνα τα πορτραίτα λουλουδιών την κυρίαρχη σεξουαλικότητα των ανδρικών γυμνών που συνήθως απεικόνιζε και μάλιστα με ιδιαίτερα προκλητικό τρόπο για την εποχή. Τα λουλούδια έχουν πρωταγωνιστήσει στο φακό πολλών φωτογράφων, συχνά, με τρόπους που το γυμνό μάτι δεν μπορεί να αντιληφθεί εκείνη την πλευρά τους. Από τον ερωτικό τρόπο του Mapplethorpe, στην αιθέρια και αμόλυντη ομορφιά τους που αναδυκνύει ο φωτογράφος μόδας Nick Knight, πρόκειται εξάλλου για αγαπημένο του θέμα. Από την «πειραγμένη» καταγραφή με τα κορεσμένα χρώματα του Steve Harris στο φωτογραφικό του λεύκωμα, Studio Botanical, που με τον δικό του τρόπο τόνιζε την εφήμερη ομορφιά τους, στις κατά κάποιο τρόπο «σκοτεινές» εικόνες της Sheila Metzner που αποδόμησε τη φυσική τους υπόσταση, μετατρέποντας τα, κυριολεκτικά, σε νεκρή φύση, τα παραδείγματα είναι πολλά που αναδεικνύουν τα λουλούδια ως έναν από τους κύριους πρωταγωνιστές στην τέχνη της φωτογραφίας. 

Βέβαια, το ωραιότερο δημιούργημα της φύσης, πρωταγωνιστεί δια ζώσης και στην Ikebana, μία από τις τρεις κλασσικές Ιαπωνικές τέχνες κομψότητας που χρησιμοποιούνται για την διακόσμηση βωμών και σπιτιών. Οι άλλες δύο, το Kōdō για την απόλαυση του θυμιάματος και το sadō/chadō για το τσάι και την τελετή του τσαγιού, συμπληρώνουν την τριάδα. Σε ελεύθερη (πιθανή) μετάφραση, Ikebana, σημαίνει και «κάνοντας τα λουλούδια να ζωντανεύουν». Χρονολογείται δε, από τον 18ο αιώνα με κορύφωση της τεχνικής στον 16ο, υπό την επιρροή βουδιστών δασκάλων της τέχνης του τσαγιού.


Λουλούδια συναντάμε και σε εντυπωσιακά Installation καλλιτεχνών αλλά και ως εκθέματα σε γκαλερί τέχνης. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια οι λουλουδιαστές συνθέσεις, τις περισσότερες φορές με ψεύτικα άνθη ή μικτούς συνδυασμούς, έχουν γίνει μόδα από το Λονδίνο έως τη Νέα Υόρκη, φτάνοντας μέχρι την Αθήνα. Διακοσμούν εστιατόρια και καφέ, χώρους υποδοχής και προσόψεις, συχνά με κακόγουστο αποτέλεσμα και λιγότερο συχνά με εντυπωσιακό και καλόγουστο, λόγω της πλουραλιστικής τους σύνθεσης, και του απόλυτα Instagram-ικού τους χαρακτήρα. Δεν θα μπορούσαν όμως να θεωρηθούν, για κανένα λόγο, εικαστική ή καλλιτεχνική εγκατάσταση. Αντίθετα, θα αναφέρω για παράδειγμα τη διακόσμηση στο lobby του The Metropole Hotel στο Monte Carlo. Σηματοδότησε την επαναλειτουργία του μετά από ένα και πλέον χρόνο ανακαίνισης, με ένα installation από αληθινά και μεταξωτά λουλούδια των Nicolas και Emmanuel Barelier. Ομολογουμένως, κάποιες από τις συνθέσεις, άγγιζαν τα όρια της εικαστικής εγκατάστασης, σίγουρα όμως το συνολικό αποτέλεσμα, χαρακτηριζόταν από ιδιαίτερα υψηλή καλλιτεχνικά, δημιουργική σκέψη.


Στην περίπτωση βέβαια του Ιάπωνα Azuma Makoto,  εξαφανίζονται παντελώς οι αμφιβολίες περί εικαστικότητας, μια και οι βοτανικές του εγκαταστάσεις, είναι άξιες θαυμασμού. Τα παραδείγματα της ευφάνταστης δουλειάς του είναι πολλά και κάθε πρότζεκτ ιδιαίτερο και μοναδικό. Στο Botanical Sculpture x In Bloom Project – Sea, τεράστιες συνθέσεις από φυσικά άνθη και φύλλα, τοποθετούνται στο βυθό της θάλασσας με τη βοήθεια πολλών δυτών, καθώς η κάμερα καταγράφει τη διαδικασία μέχρι το τελικό αποτέλεσμα, σε εικόνες και βίντεο ανεπανάληπτης ομορφιάς. Στα πρότζεκτ Frozen Flowers, οι εντυπωσιακές συνθέσεις, τοποθετούνται στην παγωμένη ύπαιθρο του Hokkaido να γεμίσουν κρυστάλλους από τη χαμηλή θερμοκρασία. Η διαδικασία καταγράφεται και πάλι μέσα από ενσταντανέ που στο τέλος, καταλήγουν στην όψη ενός απόκοσμου, παραμυθένιου γλυπτού από παγωμένα πολύχρωμα λουλούδια. Η δουλειά του Makoto, θα μπορούσε να μονοπωλήσει το θέμα μια και ο υπερδημιουργικός Ιάπωνας, έχει παρουσιάσει δεκάδες εντυπωσιακά προτζεκτ. Ένα ακόμα, για να κλείσουμε την αναφορά στο έργο του, είναι το Exobiobotanica 2, Botanical space flight. Σε αυτή την περίπτωση, ένα ευμέγεθες μπουκέτο εκτοξεύεται στη στρατόσφαιρα από την έρημο της Νεβάδας στην Αμερική. Η τοποθέτηση της σύνθεσης σε ένα απρόσμενο μέρος για την παρουσία φυτών και αγαπημένο θέμα του καλλιτέχνη, καταγράφεται με μεσαίου μεγέθους κάμερα mirrorless, που αποτυπώνει τις εναλλαγές της σύνθεσης στο αφιλόξενο περιβάλλον.


Εντελώς διαφορετική προσέγγιση συναντάμε από την αμερικανίδα Sophie Barker (Wife NYC). Στη δουλειά της συναντάμε εικαστικές συνθέσεις, συχνά εφήμερες λόγω των φυσικών πρωταγωνιστών. Παράλληλα, η καλλιτέχνης με έδρα στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης που βλέπει τον βοτανικό κόσμο ως γλυπτικό μέσο, επιζωγραφίζει τις επιφάνειες τους, αμφισβητώντας όπως η ίδια δηλώνει, τις σύγχρονες ανθοδετικές προτάσεις και συγχωνεύοντας το χειροποίητο με τη φύση. Με διαφορετική ματιά και πιο κοντά στη λογική ενός μπουκέτου, ανακαλύπτουμε της δουλειά της Dr Cooper. Η αυστραλή Lisa Cooper, εκτός από ανθοδέτης είναι και καθηγήτρια φιλοσοφίας, δημιουργεί ιδιαίτερες συνθέσεις με αναφορές σε οργανικές γλυπτές φόρμες και το έργο της, μεταξύ άλλων, στηρίζουν με συνεργασίες, οι οίκοι Dior, Hermes, Prada και Dries Van Noten.

Ίσως στο μέλλον, επιστρέψουμε στο θέμα, μια και τα λουλούδια πρωταγωνιστούν στη δουλειά πολλών ακόμα δημιουργών και μάλιστα με διαφορετικές προσεγγίσεις. Για παράδειγμα, στις μέρες μας έχει εμφανιστεί και η Modern Ikebana. Πρόκειται για ανθοδετική τέχνη, με συνδυασμό ζωντανών και διατηρημένων φύλλων και λουλουδιών, συχνά και βαμμένων ή επιζωγραφισμένων με τεχνητά χρώματα, που αντλεί έμπνευση από την αρχαία Ιαπωνική τέχνη, προσδίδοντας της σύχρονο χαρακτήρα. Κάποια στιγμή...to be continued

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση