Παίζοντας με τα εργαλεία

Αποτελούν μέρος της μνήμης της παιδικής ηλικίας που συνδέεται με τον πατέρα μου: η κατοχή εργαλείων και η χρήση τους ήταν ένδειξη αντρικής κυριαρχίας στην οικογένεια. Τα κατσαβίδια, οι πένσες αλλά και το μεγάλο κουζινομάχαιρο, κυρίως αυτό,  χρησιμοποιούνταν αποκλειστικώς από εκείνον. Το μεγάλο μαχαίρι ήταν δικό του και κανείς δεν τολμούσε να το αγγιξει.  Έπειτα, λίγο που σπούδασα κάτι θεωρητικό, λίγο που εργάζομαι σε κάτι ακόμα πιο θεωρητικό και “άυλο”, το να έχω και να χρησιμοποιώ εργαλεία καλύπτει την ανάγκη επαφής μου με τον απτό, υλικό κόσμο. Αν και μαστορεύω αρκετά καλά τα βασικά ενός σπιτιού είναι η ενασχόλησή μου με τη μαγειρική που μου έδωσε το πρόχημα που χρειαζόμουν κι έτσι επισήμως και “με τον νόμο” μπορώ να έχω όσα εργαλεία θέλω.

Κάθε φορά που μπαίνει στο σπίτι μου κάποιος που γνωρίζει τη σχέση μου με τη μαγειρική, το πρώτο που ζητάει να δει είναι η κουζίνα μου και ειδικά τα εργαλεία που χρησιμοποιώ. Φοβάμαι ότι απογοητεύεται. Μια μεγάλη κατσαρόλα, μια μέτρια, ένα μεγάλο επαγγελματικό τηγάνι, μια σοβαρή σειρά μαχαιριών (αλλά πολύ σοβαρή, όμως),  δυο σπάτουλες από κάποιο χρωματοπωλείο της οδού Αθηνάς, αυτές που χρησιμοποιούν για στοκάρισμα, (μιλάω σοβαρά, είναι τα πιο χρήσιμα εργαλεία),  ένα κουβάρι νήμα της στάθμης το οποίο το χρησιμοποιώ κι αυτό για να κόβω πολύ μαλακά φαγητά ή μια τούρτα για παράδειγμα, ένα θερμόμετρο ζάχαρης, ένα chinois (γι` αυτό το εργαλείο με το οποίο μπορείς να αλλάξεις την υφή ενός υλικού ως κανονικός αλχημιστής,  απαιτείται ξεχωριστό άρθρο, είναι για πολύ μεγάλα παιδιά)  και that’s it. Αυτά είναι όλα όσα χρειάζομαι για να μαγειρέψω από τα πιο απλά μέχρι τα πιο σύνθετα πιάτα.

Υπάρχει μια βασική παρεξήγηση με τη μαγειρική. Βλέπετε, το βασικό εργαλείο δεν είναι το μαχαίρι, όπως πιστεύουν πολλοί αλλά η φωτιά. Η θερμότητα είναι αυτή που μεταμορφώνει τα υλικά σε πιάτα και είναι αυτή η πρώτη μεγάλη τεχνική στην οποία πρέπει πρώτα να μυηθεί και στη συνέχεια να εξασκηθεί ένας μάγειρας. Η θερμότητα λοιπόν είναι το πιο σοφιστικέ και περίπλοκο εργαλείο τόσο στη μαγειρική όσο και στη ζαχαροπλαστική. Ωστόσο, τίποτα δεν μου δίνει μεγαλύτερη χαρά από το να κάνω τα δυο πρωτα γυρίσματα του αλευριού με το νερό για να φτιάξω ψωμί, με τη σπάτουλα του στοκαρίσματος και μετά να παλεύω με το ζυμάρι με τα ίδια μου τα χέρια (αν και μεταξύ μας, ο ζυμωτής του μίξερ την κάνει τη δουλίτσα καλύτερα χωρίς να “κουράζει” τη ζύμη και χωρίς να τη γεμίζει αέρα, κάτι που αποβαίνει ολέθριο στο ψήσιμο), ή να στρώνω προσεκτικά ένα γλάσο με τη μικρότερη σπάτουλα. Προσωπικά, έχω επιλέξει να χρησιμοποιώ στην κουζίνα εργαλεία του κτίστη γιατί είναι στιβαρά και τόσο δωρικά που τελικά υποδηλώνουν τεχνική επάρκεια στην εναλλακτική χρήση τους αλλά είμαι σίγουρος πως το ίδιο ακριβώς είναι το κίνητρο όσων αγοράζουν το πλήθος των “ειδικών μαγειρικών εργαλείων” που στην πραγματικότητα προσφέρουν ελάχιστα για να μην τα χαρακτηρίσω άχρηστα.

Ο Φρόυντ έχει πει πως η ανακάλυψη κάθε αντικειμένου στην πραγματικότητα συνιστά την επανεφεύρεσή του. Βέβαια, αυτό το έγραψε σε μία από τις τρεις πραγματείες του περί σεξουαλικότητας αλλά το βρίσκω εξαιρετικά διαφωτιστικό για τη σχέση μας με τα εργαλεία δεδομένου ότι η σεξουαλικότητα είναι πυρήνας της ατομικής ταυτότητας και η συνείδηση της ταυτότητας, με τη σειρά της, καθοριστική για τη διαλεκτική μας σχέση με τον κόσμο. 

Κάθε φορά λοιπόν που πιάνω στα χέρια μου ένα εργαλείο για να φτιάξω κάτι, ακόμα κι αν αυτό γίνεται για νιοστή φορά, μπαίνω σε μια διαδικασία διαλογου με τον υλικό κόσμο από την αρχή. Ξανά και ξανά. Να γιατί δεν βαριέμαι ποτέ να μαγειρεύω: μέχρι να καταφέρω ν’αλλάξω τον κατά Γκαίτε “μεγάλο κόσμο”  με τις ιδέες μου μπορώ να χτίζω και να μεταμορφώνω τον “μικρό κόσμο” με τα εργαλεία της κουζίνας μου. Κι αυτό με γεμίζει αισιοδοξία και δύναμη.

Η φωτογραφία είναι από μια καμπάνια της WMF

*Βορβορυγμός είναι το γουργούρισμα του στομαχιού