Γιάννης Δημότσης, Αθηναίων πολιτεία 2013 μ.Χ.

Ένα εικαστικό ανθολόγιο από την Αθήνα της κρίσης από ένα «βετεράνο» του είδους που δεν λέει να καταθέσει τα όπλα, επί του προκειμένου την κάμερα.

-Πώς γεννήθηκε η ιδέα του Strolling in Athens 2013;

Με ένα χαριτωμένο τρόπο! Βρισκόμουν στην πειθαρχία που επιβάλλει η φωτογραφία στο στούντιο κάνοντας ένα βιβλίο για τις εκδόσεις «Μέλισσα» σχετικά με την αργυροχοεία. Ήταν Οκτώβριος του 2012 και ένα βράδυ, όπως καθόμουν μετά από κάποια still life, παίρνω τη Nikon και είπα να πάω να ξεσκάσω, να ξεφύγω από τη βαναυσότητα των τεχνικών λήψεων. Κατευθύνθηκα λοιπόν προς τη Μητρόπολη. Στη βόλτα μου αυτή είδα σημεία και τέρατα τα οποία φωτογράφισα κρυφά, γιατί υπήρχε κίνδυνος. Γυρνώντας πίσω σώος και αβλαβής, είπα στον εαυτό μου «πάντα ήθελα να κάνω ένα τέτοιο θέμα, με επιρροές από Ιερώνυμο Μπος και Ντέιβιντ Χόκνεϊ, ήρθε η ώρα». Πόσω μάλλον όταν ζω στην εποχή του Μνημονίου, στο κέντρο της Αθήνας που υποφέρει από μια απίστευτη κατάθλιψη ήδη από το 2008. Έτσι αποφάσισα να συνεχίσω μέχρι να δω πού θα οδηγήσει περιλαμβάνοντας κι άλλες περιοχές, όπως τον Βοτανικό που σε λίγο θα γεμίσει εμπορικά κέντρα. Μαζί με τη Χριστίνα Τζαμάλα, η οποία έγινε τα μάτια της… πλάτης μου, ξεκίνησε αυτή η περιπέτεια. Έτσι φτάσαμε στο καλοκαίρι του 2013, στη μεγάλη στιγμή του μοντάζ. Υπήρχε το καθαρά φωτογραφικό στοιχείο με έμφαση στο momentum και το τρομερό κομμάτι των graffitiστα Εξάρχεια, τέχνη άγρια και πολιτικοποιημένη. Είναι ένας φόρος τιμής στους καταπληκτικούς graffiti artistsτης Αθήνας που η δουλειά τους θα εξαφανιστεί αργά ή γρήγορα, γιατί ο δήμος κάθε τόσο ασβεστώνει τα έργα τους. 

-Πες μου κάτι από αυτό το κυνήγι των λήψεων που σου καρφώθηκε ανεξίτηλα στη μνήμη.

Πολλά… Ο ανάπηρος άνθρωπος στην Ερμού, κομμένος κυριολεκτικά στη μέση, που παίζει μουσική. Ξέρεις ήταν άγριες στιγμές αυτές που είδα και πολλές που αποτύπωσα. Πάντα προσπαθούσα να είμαι ήπιος, εξισορροπώντας την αγριάδα με την τρυφερότητα στις σκηνές μου, τη μία στιγμή μπορεί να φωτογράφιζα κάτι πολύ σκληρό και την άλλη ένα ζευγάρι που φιλιόταν στο Μοναστηράκι. Ήθελα τελικά μέσα σε όλα αυτά να συμμετέχει και κάτι ανθρώπινο.

-Τι κάνει τη φωτογραφία δρόμου, την καθ’ ημάς street photography, τόσο δυνατή;

Το μυστικό της, δηλαδή να λειτουργείς ως φωτογράφος ακαριαία. Όσο κι αν σου φανεί περίεργο το Mykonos Confidential ήταν μεγάλο σχολείο. (σημείωση της γράφουσας: πάλαι ποτέ ετήσια έκδοση της εταιρείας Λυμπέρη με «γνωστικό» αντικείμενο τη Μύκονο ). Πρέπει να βλέπεις πριν τη στιγμή, πριν το γεγονός και να διαισθανθείς τι θα εξελιχθεί ώστε να πιάσεις το momentum. Αυτό σημαίνει real photography και μπορεί να χάσεις το περίφημο momentumγια πλάκα. Ας πούμε περίμενα στην Πλάκα επί μισή ώρα στο Ανεμολόγιο ένα περιστέρι να πετάξει για να πιάσω τη στιγμή που χτυπάει τα φτερά του στον αέρα, τη μαγική φάση της απογείωσης δηλαδή.

-Τι θέλεις να μας πεις μέσα από αυτές τις φωτογραφίες ως μήνυμα;

Το μήνυμα είναι ότι δεν αντέχουμε άλλο! Η δική μου γενιά, του Πολυτεχνείου, έκλεψε εν πολλοίς την πατρίδα της. Κάποια στιγμή μπορεί να χυθεί αίμα. Βλέπω και εμένα τον ίδιο που έχω αγριέψει, βλέποντας να με χτυπάνε με φόρους λες και είμαι εκατομμυριούχος, ενώ είμαι ένας απλός ελεύθερος επαγγελματίας. Χωρίς τη μεσαία τάξη η οικονομία δεν λειτουργεί, ειδικά όταν δεν κυκλοφορεί καθόλου ρευστό. Το χρήμα έχει γίνει ταμπού, λόγω της τρομοκρατίας που κυριαρχεί στην αγορά. Πρέπει λοιπόν να φύγει αυτή η παράνοια και να ξανακυλήσει το χρήμα και μάλιστα εκπλήσσομαι που δεν αντιδρά ο κόσμος. Και όπως λέω και στο έντυπο της έκθεσης, ανοίγω ένα διάλογο με το κοινό αποσκοπώντας να το «προκαλέσω» να λάβει θέση έναντι των ανοιχτών υποθέσεων της χώρας, αποκαλύπτοντας τα τόσο διαφορετικά συναισθήματα μέσα από τη φωτογραφική τους αποτύπωση. 

-Έχοντας περάσει από περιοδικά, βλέπεις μέλλον στο χαρτί;

Υπάρχουν ηλεκτρονικές εφημερίδες και διάφορες εφαρμογές, όμως το χαρτί θα κρατήσει για 8-10 χρόνια μέχρι τα apps να γίνουν πιο προσιτά στον κόσμο που πλέον θα εξοικειωθεί μαζί τους. Όμως η όσμωση με το χαρτί κρατά ακόμα, έστω κι αν η τεχνολογία προχωρά ταχύτατα.

-Ποιος σε επηρέασε να ακολουθήσεις τη φωτογραφία;

Η ανάγκη! Αν το θέατρο ήταν η σύζυγός μου, η φωτογραφία ήταν η ερωμένη μου την οποία κατέληξα να παντρευτώ, παρότι μείναμε τελικά σύντροφοι. Σε ό,τι έκανα με οδήγησε το ένστικτό μου. Στις ΗΠΑ πρώτα έκανα ένα φωτογραφικό άλμπουμ, καθώς είχα τρέλα με τον κινηματογράφο, και μετά ανακάλυψα τους μάστορες του είδους. Στη Νέα Υόρκη μετά από πολλά χρόνια δουλειάς στα βιβλιοπωλεία συνδέθηκα με τον Μπρεσόν, τον Άνσελ Άνταμς, τον Γκουντέλκα και τους πολεμικούς φωτογράφους. Αυτούς που με ρίσκο την ίδια τους τη ζωή φωτογράφιζαν και μας έδωσαν απίστευτες φωτογραφίες. Κάποτε είπα ότι θα μπορούσα να γίνω πολεμικός φωτογράφος αλλά μόλις σκέφτηκα ότι μπορεί να πατήσω ένα ναρκοπέδιο και να μείνω χωρίς πόδια, αποφάσισα ότι δεν ήθελα κάτι τέτοιο γιατί μετά τι φωτογραφία δρόμου θα έκανα;

-Τι βλέπεις στο φακό που εμείς δεν βλέπουμε;

Το μαύρο χιούμορ της καθημερινότητας και τη ματαιότητά της και προσπαθώ να το αποτυπώσω όσο πιο ευγενικά γίνεται. Θέλει τρέλα και λύσσα για να κάνεις street photography. Απαντώντας στο ερώτημα «γιατί κάνω κάτι τέτοιο» είναι γιατί θέλω να γεφυρώσω την εικόνα, έχω αυτό που λένε «previous visualization», βλέπω τη σκηνή πριν να γίνει. Άλλωστε η φωτογραφική μηχανή δεν σε κάνει φωτογράφο, εσύ πρέπει να γίνεις η κάμερα.

-Από τους μεγάλους του φακού ποιους ξεχωρίζεις;

Τον Γκουντέλκα, τον ειδικό των μηδενιστικών τοπίων. Περπατά, ας πούμε, στη Βουδαπέστη και απαθανατίζει τοπία που τα βλέπεις και τρομάζεις. Άδειοι χώροι, σαν να έχει περάσει τυφώνας και έχουν απομείνει μόνο αναμνήσεις από την ανθρώπινη παρουσία. Έχει μια τρομερή πεζότητα και είναι μάστορας στο θέμα. Επιπλέον ζει στο Παρίσι  και έξι μήνες φωτογραφίζει με φιλμ πάντα και τους άλλους έξι τυπώνει. Κι όλα αυτά χωρίς συμβιβασμούς. Κάνει την τρέλα του και ζει από τις εκθέσεις του.

-Αν δεν έκανες φωτογραφία, τότε τι;

Θα ήθελα να κάνω σκηνοθεσία στον κινηματογράφο μάλλον παρά στο θέατρο, αν βέβαια έμενα στις ΗΠΑ. Από την άλλη μου λείπει η ρομαντική δουλειά του θεάτρου που έχει επαφή με τον κόσμο. Η φωτογραφία άλλωστε είναι μοναχική δουλειά, είσαι εσύ και το θέμα σου, εκτός ίσως από τη φωτογραφία μόδας.

Η έκθεση φωτογραφίας του Γιάννη Δημότση Strolling in Athens 2013 γίνεται στο European Center Contemporary Space Athens, Μητροπόλεως 74 και θα διαρκέσει από τις 24/10-24/11 2013 (τηλ. 210 3428511, www.europeanarch.eu