Όλοι καταλαβαίνουμε (και συμφωνούμε) ότι στο κρασί –όπως και σε κάθε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα –η ποιότητα έχει πολλές διαβαθμίσεις. Και αυτές οι διαβαθμίζεις εκφράζονται συνήθως με διαφορετικές τιμές, διαφορετική φήμη και διαφορετική αναγνώριση.
Είναι όμως οι παραπάνω “ανεπίσημες” συνθήκες αρκετές προκειμένου μια περιοχή ή μια χώρα να αποκτήσει οινικό status; Και από την άλλη μεριά, ποιοι είναι αυτοί οι οποίοι θα ωφεληθούν όταν το τελευταίο επιτευχθεί;
Οι απαντήσεις που θα δώσουν οι περισσότεροι άνθρωποι που κρασιού από κάθε σχεδόν γωνιά του κόσμου -πλην αυτής που βρίσκεται το ΝΑ άκρο της Ευρώπης!- στα δύο ερωτήματα είναι “όχι” και “όλοι”, με το Μπορντό να αποτελεί τη λαμπρότερη απόδειξη περί της ορθότητας τους.
Η τεράστια οινοπαραγωγική περιοχή της Γαλλίας διαθέτει περίπου 18000 Chateau, καμιά 200αριά εκ των οποίων –ελπίζω να μην σταθούμε στα νούμερα- έχουν αναγνωριστεί με το Cru Classe status και αποτελούν την αιχμή του ποιοτικού αλλά και επικοινωνιακού δόρατος που έχει καταστήσει το Μπορντό ως τον διασημότερο αμπελώνα του κόσμου. Με μια μικρή δόση υπερβολής θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι χάρις σε αυτούς τους 200 πουλάνε και οι υπόλοιποι 17800, αφού “ωφελούνται” από το ύψιστο status την περιοχή τους για να πουλήσουν κρασιά που αν προέρχονταν από κάποιον άσημο τόπο δεν θα είχαν καμία τύχη στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Η για να χρησιμοποιήσω τα λόγια του πάντα αφοπλιστικού “φιλοσόφου” Cristian Moueix –ιδιοκτήτη του Petrus και άλλων σπουδαίων αλλά και λιγότερο σπουδαίων πύργων- “ακόμα και μια παράγκα θα κόστιζε μια περιουσία αν βρισκόταν δίπλα σε ένα βασιλικό ανάκτορο”!
Ίσως κάποιοι ισχυριστούν ότι όλα τα παραπάνω ξεκίνησαν στο Μπορντό πριν από 165 χρόνια ενώ σε κάποιες άλλες ιστορικές οινοπαραγωγικές περιοχές που έχουν ανάλογο πλαίσιο ιεράρχησης πριν από 50· και ότι σήμερα, τον 21ο αιώνα, οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές. Δυστυχώς όμως η πρόσφατη ιστορία θα τους διαψεύσει πανηγυρικά, με την μια οινοπαραγωγική περιοχή μετά την άλλη να αναγνωρίζουν την ανάγκη της επίσημης διαφοροποίησης των κρασιών τους αφού αυτή προσδίδει γόητρο, δημιουργεί buzz, απασχολεί τον διεθνή τύπο και κατ’ επέκταση συμβάλει στην δημιουργία κύρους που θα είναι επωφελές ακόμα και για τους τελευταίους στην ιεραρχία παραγωγούς.
Τα παραδείγματα είναι τόσα που σίγουρα και θα παραλείψω και θα αδικήσω. Όμως ενδεικτικά θα αναφέρω τα Cava de Paraje, τα 12 Grand Crus που το 2015 τοποθετήθηκαν στην κορυφή της ιεραρχίας των Ισπανικών αφρωδών Cava (με έναν παραγωγό μάλιστα να διαθέτει 3 εξ αυτών!!), τα 15 Cru του Ροδανού που συνεχώς “υποδέχονται” τις νέες κοινότητες που είναι διατεθειμένες να κάνουν τις ποιοτικές υπερβάσεις, τα Αυστριακά Grosse Reserve και Ried ή τα νομοθετημένα μόλις το 2014 Chianti Classico Gran Selezione της διάσημης οινοπαραγωγικής ζώνης της Τοσκάνης. Εδώ βέβαια θα πρέπει να προσθέσουμε και αμέτρητες προσπάθειες για διαφοροποίηση και προβολή ανάλογου τύπου που υλοποιούνται από τοπικές ενώσεις όπως την χρήση κοινής φιάλης και ετικέτας από όλους τους παραγωγούς της Ελβετικής περιοχής La Cote για το Pinot Noir τους με ονομασία προέλευσης Servagnin de Morges.
κάποιοι να νομίζουν ότι το “10 εξαιρετικά κρασιά από την Νεμέα” είναι το ίδιο με το “τα 10 Grands Crus της Νεμέας” αλλά στην πραγματικότητα τα δύο τους απέχουν μεταξύ τους έτη φωτός
Προφανώς ο καθένας μπορεί να κοιτάξει το δέντρο και αναλύοντας κάθε μια από αυτές τις περιπτώσεις να επικαλεστεί αμέτρητες αδυναμίες για να τις ακυρώσει. Όμως έτσι θα είναι σαν να μην βλέπει το δάσος το οποίο λέει ότι η επίσημη κατοχύρωση της ανωτερότητας είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την αναγνώριση μιας περιοχής.
Τι κάνουμε όμως εμείς στην Ελλάδα της …οινικής επανάστασης; “Απολύτως τίποτα” είναι η απάντηση, αφού ο οινοπαραγωγικός κλάδος ούτε θέλει να διαταράξει τα βαλτωμένα νερά του Ελληνικού κρασιού, ούτε να θίξει κεκτημένα αλλά ούτε και να χάσει ψηφουλάκια, ενώ παράλληλα ουδόλως κατανοεί τα οφέλη από τον επικοινωνιακό θόρυβο που ανάλογες ενέργειες δημιουργούν. Έτσι σε μια τέτοια κουβέντα αυτά που με βεβαιότητα (δυστυχώς!) θα ακουστούν είναι τα “γιατί αυτός και όχι εγώ”, “δεν έχω κρασί να συμμετέχω άρα δεν με αφορά”, “θα πληρώνω εγώ για να γίνει μάγκας ο άλλος”, “αυτός είναι ανταγωνιστής” , “εγώ τα κρασιά μου τα πουλάω” και άπειρα τέτοια απογοητευτικά και …Ελληνικά!
Εγκλωβισμένοι στο να τα έχουμε καλά με όλους, να τα περιμένουμε όλα από το κράτος ή να μην βρεθούμε “από κάτω” νομίζουμε ότι είναι αρκετό το να ήμαστε απλά καλύτεροι από του διπλανούς ή ότι ένας κούκος (δηλαδή εμείς!) μπορεί να φέρει την Άνοιξη. Από την άλλη, ακόμα και αν όλα τα παραπάνω με κάποιο μαγικό τρόπο πραγματοποιούνταν και πάλι το αποτέλεσμα θα ήταν πενιχρό αφού ο οινικός τύπος και οι οινοκριτικοί που θεωρητικά θα αναλάμβαναν να προσδώσουν αξία σε όλη αυτή την προσπάθεια είναι τελείως απαξιωμένοι στα μάτια των παραγωγών, που νομίζουν ότι οινική επικοινωνία είναι απλώς μια ανάρτησή της φωτογραφίας τους στο facebook…
Σε κάθε περίπτωση πάντως κάτι θα πρέπει να γίνει –και μάλιστα πολύ γρήγορα- είτε σε ευρύτερα ή στενότερα “επίσημα” πλαίσια είτε δια της οδού “ιδιωτικών” συμπράξεων παραγωγών. Γιατί μπορεί κάποιοι να νομίζουν ότι το “10 εξαιρετικά κρασιά από την Νεμέα” είναι το ίδιο με το “τα 10 Grands Crus της Νεμέας” αλλά στην πραγματικότητα τα δύο τους απέχουν μεταξύ τους έτη φωτός! Και γιατί η δημιουργία ενός πλαισίου που θα υπηρετεί το δεύτερο δεν θα προσδώσει λάμψη και υπεραξία μόνο σε αυτά τα 10 Grands Crus αλλά ακόμα και στην πλέον ταπεινή Νεμέα…
* Στη φωτογραφία παρουσίασης του άρθρου, το Chateau Margaux, ένα από τα πλέον εμβληματικά κρασιά του Μπορντό (και του κόσμου) που ενσαρκώνει την ουσία της άποψης που εκφράζεται εδώ.