Η αλήθεια είναι, ότι η μελάσα δεν έχει βρει τη θέση της στην κουζίνα μου, σε αντίθεση με το μέλι και το πετιμέζι. Αναρωτήθηκα λοιπόν, για ποιο λόγο μπορεί να αποτελεί ένα υλικό ουκ άνευ σε μια συνταγή; Ανατρέχοντας βρήκα μια ικανοποιητική απάντηση στο έγκυρο blog μαγειρικής https://www.pandespani.com/: “δεν αρκεί το μέλι. Η μελάσα είναι απαραίτητη. Είναι το υλικό που καθορίζει το χρώμα και κυρίως την υφή. Η απαραίτητη μαστιχωτή υφή και η μελαμψή εμφάνιση χωρίς τη μελάσα δεν προκύπτουν”
Πως όμως φτιάχνεται η μελάσα; Με την διαδικασία βρασμού του σιροπιού του ζαχαροκάλαμου ή των τεύτλων, δημιουργούνται οι κρύσταλλοι της μαύρης υγρής (raw) ζάχαρης, αφήνοντας ένα ευχάριστα γλυκόπικρο συμπυκνωμένο σιρόπι με μια ελαφριά νότα οξύτητας. Αυτή είναι η μελάσα.
Συνήθως χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική σε μπισκότα, κέικ, τάρτες (ιδιαίτερα ταιριάζει με κέικ φρούτων) ή στην μαγειρική σε dressing για σαλάτες, ψητά λαχανικά ή σε μαρινάδες και σάλτσες για κρέατα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη σε smoothies, ροφήματα, παγωτά και μπάρες δημητριακών και ξηρών καρπών.
Εκτός όμως από τη χρήση της στην μαγειρική συνιστάται και ως διατροφικό συμπλήρωμα (στην πλέον συμπυκνωμένη μορφή blackstrap), σε περιπτώσεις σιδηροπενίας, πονοκεφάλων, εμμηνορροϊκού συνδρόμου, δυσκοιλιότητας, οστεοπενίας και αφυδάτωσης του δέρματος, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας της σε μέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, κυρίως του συμπλέγματος Β.
ΥΓ. Αυτό που είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε, είναι ότι δεν υπάρχει ένας τύπος μελάσας. Ανάλογα με τον βαθμό επεξεργασίας έχουμε διαφορετικούς τύπους και εδώ χρειάζεται μια προσοχή. Στο πρώτο στάδιο είναι ένα σιρόπι πολύ γλυκό, ρευστό και ανοιχτόχρωμο, ενώ όσο προχωράει η διαδικασία του βρασμού σκουραίνει, πήζει και αυξάνει μεν η περιεκτικότητα της σε θρεπτικά συστατικά, αλλά αποκτάει και μια πικράδα, που δεν την καθιστά κατάλληλη για όλες της παρασκευές. Στο τελικό στάδιο επεξεργασίας παράγεται η μελάσα που φέρει την ονομασία blackstrap. Αυτή η τελευταία δεν ενδείκνυται να χρησιμοποιηθεί ως γλυκαντική ουσία σε γλυκίσματα (παρά μόνο αν ρητά αναφέρεται στη συνταγή), ενώ απεναντίας είναι εξαιρετικά καλή να την καταναλώσουμε για τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει σε τόσο μεγάλη αφθονία.