Δεν είναι απλή περίπτωση. Πρώτον, είπε «γεια» σε μια καριέρα υποσχόμενη στην Αθήνα των ευκαιριών (και των κυκλωμάτων). Δεύτερον, έδωσε χρώμα και πνοή επί των εικαστικών σε μια κοιμωμένη πόλη τολμώντας να ανοίξει τη μοναδική γκαλερί που υπάρχει εκεί με παρεμβάσεις όπως το «Μοιραζόμαστε την τέχνη» ή το Fresh Art, πλατφόρμες ευκαιριών και συναντήσεων, που αποδεικνύουν ότι οι αλλαγές είναι μέσα μας, αρκεί να τους ανοίξουμε την πόρτα.
Με τα μάτια της... άλλης: πώς βλέπεις την Πάτρα σαν πόλη και σαν ανθρώπινο δυναμικό;
Η Πάτρα για μένα ήταν μια συνειδητή επιλογή. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως γνώριζα τον τρόπο ζωής ή τους ανθρώπους της. Παίρνω τα πράγματα όπως έρχονται κάθε μέρα. Χαίρομαι τις αποστάσεις που συγκριτικά με την Αθήνα, όπου ζούσα μέχρι πριν τρία χρόνια, είναι «κοντινές». Αυτό μου δίνει τη δυνατότητα καθημερινά να επιλέγω περιπάτους για να πάω στη δουλειά μου, σε κάποιο επαγγελματικό ραντεβού, για την επιστροφή μου ή έτσι απλά για να φτιάξω τη μέρα μου. Επίσης, πιστεύω πως οι άνθρωποι που συναντάμε οπουδήποτε είναι αυτοί που θα έπρεπε. Η μόνη διαφορά είναι πως εδώ καθημερινά συναντάς στο δρόμο σου φίλους και γνωστούς σε αντίθεση με την Αθήνα, που πρέπει να το κανονίσεις και ίσως και να το αναβάλλεις πολλές φορές.
Πώς ήταν η μετάβαση από μια υποσχόμενη καριέρα στην Αθήνα, που καλώς ή κακώς είναι το επίκεντρο, σε μια «μεγαλομεσαία» πόλη;
Τώρα αν πω πολιτισμικό σοκ, θα ακουστεί κάπως, αλλά στην αρχή ήταν ακριβώς έτσι. Ο κύριος λόγος που ήρθα στην Πάτρα ήταν επαγγελματικός. Ήθελα να δημιουργήσω ένα δικό μου χώρο, μια γκαλερί και μάλιστα μέσα στην κρίση. Στην πόλη δεν υπήρχε ανάλογος χώρος εδώ και πάρα πολλά χρόνια με αποτέλεσμα να πρέπει να καλύψω το κενό και να πείσω το ανάλογο κοινό για την ποιότητα της δουλειάς μου και τον επαγγελματισμό με τον οποίο λειτουργεί ο χώρος μου.
Και πώς σε αντιμετώπισαν οι άνθρωποι εδώ;
Δεν ξέρω αν τελικά είναι θέμα ανθρώπου, αλλά με αντιμετώπισαν έτσι όπως θα ήθελα και έτσι όπως εγώ συνηθίζω να αντιμετωπίζω τους ανθρώπους. Με αποδοχή, σαν έναν άνθρωπο με διαφορετικά βιώματα, διαφορετικό τρόπο ζωής και διαφορετικό τρόπο σκέψης που θέλει να επικοινωνήσει και να ζήσει ανάμεσα τους.
Τώρα πια, έπειτα από τρία χρόνια, κατάφερες αυτά που ήθελες;
Κατάφερα αρκετά από αυτά που ήθελα. Το ότι συνεχίζω και μάλιστα σε τόσο δύσκολες εποχές όχι μόνο να έχω το χώρο που δημιούργησα με πολύ προσπάθεια, αλλά και να υποστηρίζω τις επιλογές μου για μένα είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Η φιλοσοφία της Γκαλερί Cube είναι να παρουσιάζει καταξιωμένους, αλλά και νέους καλλιτέχνες και όλα τα είδη τέχνης, όπως ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, εγκατάσταση, κατασκευές, video art, performances. Το φθινόπωρο για μένα ξεκινάει με την πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση του εικαστικού, performer, ποιητή και συγγραφέα Δημοσθένη Δαββέτα με τίτλο «ΓΡΑΦΕΣ 2, Θωρώντας τον κόσμο» με έργα ζωγραφικά και έργα μικτής τεχνικής και για τη συνέχεια υπάρχει ένα οργανωμένο πρόγραμμα εκθέσεων, παράλληλων δράσεων και εικαστικών projects.
Η Cube είναι ένας χώρος τέχνης που εστιάζει και σε καλλιτέχνες από την πόλη. Πόσο εύκολο είναι να βρίσκεις ονόματα που να ανταποκρίνονται στα κριτήρια επιλογής σου;
Είναι δύσκολο και για το λόγο αυτό οι περισσότερες επιλογές μου αφορούν εικαστικούς κυρίως από την Αθήνα. Γνωρίζω τη δουλειά τους, αλλά και τους ίδιους λόγω της εκεί προηγούμενης εργασιακής μου εμπειρίας και αυτό με κάνει να αισθάνομαι περισσότερο ασφαλής με τις επιλογές μου. Οι επαγγελματίες καλλιτέχνες στην Πάτρα είναι λίγοι και αυτό οφείλεται κυρίως στο «εικαστικό» κενό που υπήρχε, λόγω της έλλειψης χώρων που να λειτουργούν αμιγώς σαν γκαλερί. Από την άλλη, όσοι επαγγελματίες εικαστικοί ήθελαν να δραστηριοποιηθούν, κάποιοι το έκαναν στην Αθήνα και κάποιοι στο εξωτερικό.. Υπάρχουν όμως και εδώ εικαστικοί που κάνουν σοβαρή δουλειά και ανταποκρίνονται στα κριτήρια με τα οποία κάνω τις επιλογές μου.
Πόσο έχει επηρεάσει η κρίση την αγορά της τέχνης και ειδικά σε μια επαρχιακή πόλη;
Η κρίση έχει επηρεάσει πολύ την αγορά της τέχνης και θεωρώ πως δεν έχει διαφορά αν η πόλη είναι επαρχιακή. Τα έργα που πωλούνται πια είναι λίγα και αυτά σε ανθρώπους που είτε τα αγαπούν πολύ ή σε ανθρώπους που μπορούν να διαθέσουν κάποια χρήματα για την απόκτησή τους. Η μεσαία τάξη των αγοραστών έργων τέχνης που είχε δημιουργηθεί τα προηγούμενα χρόνια και περιλάμβανε αγοραστές με ένα υψηλό βιοτικό αλλά και μορφωτικό επίπεδο έχει πια εξαφανιστεί. Τώρα περιμένουμε να δούμε πώς θα διαμορφωθεί τα επόμενα χρόνια η αγορά της τέχνης, γιατί αυτή τη στιγμή η εικόνα της είναι πολύ ρευστή.
Εσύ πώς ανταποκρίνεσαι σε αυτή την πρόκληση; Τι είδους στρατηγικές υιοθετείς;
Προσπαθώ να έχω υγιείς συνεργασίες με τους καλλιτέχνες. Αυτό σημαίνει εξαιρετική δουλειά σε αξιοπρεπείς τιμές. Αποτέλεσμα της κρίσης ήταν και το εικαστικό project «Μοιραζόμαστε την τέχνη» που ξεκίνησε πέρυσι τα Χριστούγεννα και παρουσιάστηκε στην ομότιτλη ομαδική έκθεση. Στο project αυτό συναντήθηκαν εικαστικοί, παλιοί και νέοι συνεργάτες της Cube, που συνειδητά πιστεύουν πως η τέχνη απευθύνεται σε όλους και θεωρούν εξίσου σημαντικά, τόσο την οικειοποίησή της, όσο και τη δυνατότητα απόκτησης ενός έργου τέχνης από τον καθένα. Το αποτέλεσμα της συνάντησης αυτής ήταν πρωτότυπα έργα (ζωγραφική, φωτογραφία, κατασκευές) μικρών διαστάσεων σε συμβολικές τιμές. To project αυτό συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια του χρόνου και υπάρχουν πάντα στην γκαλερί, ανάλογα μικρά έργα, τα οποία ανανενώνονται συνεχώς, σε συμβολικές τιμές.
Χρειαζόμαστε τώρα την τέχνη ή είναι μια πολυτέλεια που μπορεί να μπει στην αίθουσα αναμονής των καλύτερων ημερών;
Κυρίως τώρα χρειαζόμαστε την τέχνη... Αλλά μια τέχνη προσαρμοσμένη στις ανάγκες της εποχής μας. Μια τέχνη που να ομορφαίνει τη ζωή μας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι εύπεπτη και επιφανειακή. Είναι η διέξοδος και του εικαστικού αλλά και εκείνου που θα αποκτήσει ένα πρωτότυπο έργο τέχνης.
Αν ισχύει ότι μπορούμε να γίνουμε μικροί πυρήνες αλλαγών, εσύ τι θα ήθελες να αλλάξεις με το έργο σου;
Αυτό που θα ήθελα να αλλάξω στο χώρο των γκαλερί είναι ο τρόπος με τον οποίο συνηθίζουν να λειτουργούν και να συνεργάζονται με τους καλλιτέχνες. Για μένα δεν παίζει πρωτεύοντα ρόλο το κέρδος ούτε είναι αυτοσκοπός. Θέλω να έχω τη δυνατότητα να επιλέγω και να παρουσιάζω ενδιαφέρουσες και ουσιαστικές δουλειές και εικαστικούς. Επίσης να δίνω τη δυνατότητα σε νέους καλλιτέχνες να παρουσιάζουν τη δουλειά τους. Έχω δημιουργήσει μια εικαστική πλατφόρμα, τη «fresh art», και τουλάχιστον μια φορά το χρόνο επιλέγω να παρουσιάσω τη δουλειά ενός ή περισσότερων νέων καλλιτεχνών που τώρα αρχίζουν να δραστηριοποιούνται στο χώρο της τέχνης.
Πώς συνδυάζεις την καλλιτεχνική σου υπόσταση με εκείνη της ιδιοκτήτριας μιας γκαλερί; Πού συγκρούονται και πού συναντιούνται αυτές οι ιδιότητες;
Είναι καθαρά θέμα ισορροπίας. Η καλλιτεχνική μου υπόσταση με βοηθάει στο να μπορώ να διακρίνω, να αξιολογήσω και να σεβαστώ μια σοβαρή δουλειά και έναν εξίσου σοβαρό και επαγγελματία εικαστικό. Το να είσαι ιδιοκτήτης μιας γκαλερί, είτε μας αρέσει είτε όχι, σημαίνει πως υπολογίζεις και το εμπορικό κομμάτι, όπως και θέματα επικοινωνίας και marketing που πρέπει να χειριστείς. Πιστεύω πως αυτές οι ιδιότητες συμπληρώνουν η μία την άλλη και βοηθούν στη σωστή λειτουργία και εξέλιξη της γκαλερί.
Πώς βλέπεις την εικαστική σκηνή στην Ελλάδα;
Η εικαστική σκηνή εδώ και αρκετό καιρό στην Ελλάδα πλήττεται από την οικονομική και γενικότερη κρίση και προσπαθεί να βρει διεξόδους. Υπάρχουν ωστόσο αρκετοί ικανοί νέοι εικαστικοί που ελπίζουμε να μπορέσουν να συνεχίσουν το έργο τους.
Λέγεται ότι διανύουμε μια κρίση ταυτότητας που μόνο με τον πολιτισμό θα την ξεπεράσουμε. Συμφωνείς σε αυτό και πώς θα ήθελες να συμβάλεις;
Θα έλεγα και με τον πολιτισμό. Ο πολιτισμός οποιασδήποτε μορφής μας κάνει καλύτερους σαν ανθρώπους. Τρέφει την ψυχή μας και κάνει τη ζωή μας πιο όμορφη. Μας χρειάζεται αυτή η πολυτέλεια για να μπορούμε να εξελισσόμαστε. Ο καθένας μπορεί να συμβάλλει με τις δικές του δυνάμεις σε αυτό, πόσο μάλιστα όταν κάποιος ασχολείται με ένα κομμάτι του πολιτισμού.
Υπάρχουν κάποιοι νέοι Έλληνες εικαστικοί που να στέκονται αντάξια στη διεθνή σκηνή;
Εννοείται πως υπάρχουν, αλλά δυστυχώς μέχρι στιγμής η ελληνική τέχνη και η αγορά της λειτουργούσαν πολύ «κλειστά».
Πώς διακρίνεις έναν υποσχόμενο καλλιτέχνη;
Γνώση της τέχνης, εμπειρία και ένστικτο. Πάντα βέβαια έχεις στην άκρη του μυαλού σου πως κάποιες συγκυρίες μπορεί να σταθούν εμπόδιο τόσο στην εξέλιξή του, όσο και στο να έχει συνέχεια και συνέπεια στο έργο του.
Από τους σύγχρονους διεθνείς καλλιτέχνες ποιους ξεχωρίζεις;
Υπάρχουν αρκετοί διεθνείς καλλιτέχνες που κάνουν εξαιρετική δουλειά. Υπάρχουν πάλι και εξαιρετικοί καλλιτέχνες που δεν έχουν γίνει διεθνείς λόγω των συγκυριών. Το ζητούμενο είναι μέσα από την οικονομική κρίση, αλλά και την κρίση αξιών να προκύψουν νέα πρόσωπα στη διεθνή σκηνή.
Τι κάνει ένα έργο... τέχνη;
Η ειλικρίνεια του καλλιτέχνη απέναντι στην τέχνη του.
Ποιος είναι ο επιτυχημένος άνθρωπος;
Αυτός που μπορεί να συνεχίζει να ζει όπως σκέφτεται και όχι να σκέφτεται όπως ζει…
Με ποιες αξίες πιστεύεις ότι θα πρέπει να πορευθούμε στο σήμερα και το αύριο;
Ειλικρίνεια, αμεσότητα, αλληλεγγύη.
Η σεζόν στην Cube Gallery (Μιαούλη 39, Πάτρα) ξεκινάει στις 6 Σεπτεμβρίου με τα εγκαίνια της έκθεσης του Δημοσθένη Δαββέτα «ΓΡΑΦΕΣ 2, Θωρώντας τον κόσμο». Στις 27 Σεπτεμβρίου θα γίνει η παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του Δημοσθένη Δαββέτα «Στον καθρέφτη του Ορφέα» (εκδόσεις Sui Generis), με τη συμμετοχή του ιδίου ως ποιητή, εικαστικού και performer, με τη συνεργασία του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Πάτρας (Εκπαιδευτικός χώρος Μπάρι, πρώην Σταφιδαποθήκες Μπάρι, Όθωνος Αμαλίας 6). Δείτε λεπτομέρειες στο www.cubegallery.gr