Και σήμερα, αντί για κάποια περίοπτη θέση στο Ευρωκοινοβούλιο ή σε κάποιο διεθνή οργανισμό, τον βρίσκουμε στη Λακωνία να στήνει τη δική του γη της επαγγελίας, την Ευμέλεια. Ένα πρότυπο οικοτουριστικό σύμπαν που, αν πάνε όλα καλά, θα αποκτήσει και τη δική του λίμνη.
-Πώς πάει η προσπάθεια χρηματοδότησης από τα κάτω της λίμνης που θέλεις να φτιάξεις στην Ευμέλεια;
Τελείωσε η φάση της συγκέντρωσης χρημάτων από την Ελλάδα με τη μέθοδο του Crowd funding, της συλλογικής χρηματοδότησης, γιατί άλλες μέθοδοι είναι δεσμευτικές. Εξάλλου θέλω το κτήμα να ανοιχτεί στο κοινό και να νιώσει ότι είναι δικό του. Να νιώσει ότι είναι μια δική του λίμνη, την οποία, όποτε μπορεί, θα επισκέπτεται. Τα σχόλια ήταν θετικά και υπήρξε μια καλή κάλυψη από τα media. Μάλιστα ο κόσμος θεωρεί ότι ήδη έχει γίνει η λίμνη, είναι σαν να πέρασε από το υποσυνείδητό του. Ωστόσο οικονομικά δεν πήγαμε και τόσο καλά, μαζέψαμε 5 χιλιάδες ευρώ, ενώ το κόστος είναι 150 χιλιάδες. Τώρα ετοιμαζόμαστε για τη δεύτερη φάση στις ΗΠΑ και τον Καναδά όπου θα προσεγγίσουμε την ομογένεια, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ανθρώπους που επενδύουν στο περιβάλλον. Θα είναι σαν ένα road show με crowd funding events και θα ξεκινήσουμε σε δύο περίπου μήνες. Ωστόσο και διεθνώς πιο εύκολα δίνει κανείς χρήματα για ταινίες ή βιβλία παρά για περιβαλλοντικά projects. Παρότι δηλαδή μιλάμε για βιωσιμότητα, δύσκολα βάζουμε το χέρι στην τσέπη. Όμως εμείς την επόμενη άνοιξη, αν πάνε όλα καλά, ελπίζουμε ότι η λίμνη θα είναι έτοιμη, καθώς το χειμώνα θα έχουμε συγκεντρώσει και βρόχινο νερό.
-Η λίμνη αυτή τι σημασία έχει για την Ευμέλεια;
Με την οικολογική λίμνη, που σκοπεύουμε να φτιάξουμε και ονομάσαμε «Πέντε Στοιχεία», θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα ολοκληρωμένο μικροκλίμα. Η λίμνη μετά από δύο χρόνια θα συντηρείται μόνη της, χωρίς να απαιτείται ανθρώπινη επέμβαση. Επιπλέον θα συμβάλλει στο να χαμηλώσει η θερμοκρασία το καλοκαίρι και θα υπάρχει νερό όλο το χρόνο. Πράγμα σημαντικό, αφού ζούμε σε μια χώρα που, σύμφωνα με τις προβλέψεις, κάποιες περιοχές της στα επόμενα είκοσι χρόνια θα υποφέρουν από λειψυδρία. Με τη λίμνη επίσης θέλουμε να κρατήσουμε τα πουλιά στο κτήμα το καλοκαίρι. Επιπλέον σε ένα ολιστικό κτήμα, που περιέχει τα πάντα, χρειάζεσαι το νερό. Εξ ου και τα «Πέντε Στοιχεία»: είναι η γη με το κόκκινο χώμα της, με το οποίο φτιάχνεις σκεύη, όπως τσουκάλια. Ο αέρας που τον νιώθεις, καθώς το κτήμα είναι ανοιχτό, η φωτιά με την οποία μαγειρεύεις και η ανθρώπινη παρουσία. Λείπει λοιπόν το στοιχείο του νερού.
Παράλληλα, θέλουμε να δοκιμάσουμε την τεχνολογία και να αποδείξουμε ότι μπορούν με ανθρώπινη παρέμβαση να δημιουργηθούν βιότοποι. Το έργο είναι εύκολο, γίνεται μέσα σε έξι-οχτώ μήνες. Ό,τι σχεδιάζουμε άλλωστε, τόσο η αρχιτεκτονική ομάδα Aka Lab όσο κι εγώ, είναι προσεγμένου κόστους, αποφεύγοντας τις βαριές επεμβάσεις στο περιβάλλον.
-Ωστόσο δεν ξεκίνησες με τον οικοτουρισμό…
Είχα εργαστεί στον τομέα που είχα σπουδάσει, δηλαδή διεθνείς σχέσεις. Ήμουν διευθυντής του γραφείου ενός ευρωβουλευτή στις Βρυξέλλες για δύο χρόνια και έπειτα δούλεψα σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ως σύμβουλος, όπου έκανα έλεγχο και project management αναπτυξιακών προγραμμάτων στη Ρωσία και στην Κεντρική Αμερική. Ωστόσο όταν βρέθηκα στην περιοχή που βρίσκεται η Ευμέλεια, πριν το 2009, για να κάνω ένα τοπογραφικό σε κτήματα που ήδη υπήρχαν, ένιωσα ότι εκεί θα έπρεπε να κάνω κάτι.
Βέβαια, αν έβλεπες το χώρο, θα απελπιζόσουν. Μπήκα μέσα, ξεπέρασα τα προβλήματα με τη δική μου επιμονή και υπομονή και με όλα τα εργαλεία που είχα ως άνθρωπος από την προηγούμενη εμπειρία μου, για παράδειγμα τη διαχείριση κρίσεων.
-Πώς έγινε και άλλαξες εντελώς κατεύθυνση;
Έχω μια εσωτερική φωνή που ανά διαστήματα πετάγεται σαν μια ιδέα την οποία θέλω να ακολουθήσω. Μετά σκέφτομαι «αυτό θέλω να κάνω». Η αλλαγή σε εμένα είναι ότι συνειδητοποίησα πως από μικρός ήθελα να προσφέρω, δεν το λέω μελοδραματικά. Θέλω αυτό που κάνω να έχει έναν αντίκτυπο στην κοινωνία, να οδηγήσει σε βελτιώσεις, αν γίνεται. Όμως όταν ήμουν στις διεθνείς σχέσεις, στην πολιτική, τόσο στο Ευρωκοινοβούλιο όσο και στο Συμβούλιο της Ευρώπης, είδα ότι πολύ δύσκολα γίνονται αλλαγές από πάνω προς τα κάτω. Επίσης ότι χάνεις κάποια στιγμή την επαφή με τους πολίτες: δεν ξέρεις τι τιμή έχει το ψωμί, πώς είναι να πας σε μια δημόσια υπηρεσία, γίνεται ένα απίστευτο detachment, ειδικά στα υψηλά επίπεδα της πολιτικής. Οπότε συνειδητοποίησα ότι δύσκολα γίνεται η αλλαγή από πάνω προς τα κάτω και ότι χάνεις την επαφή, καθώς ανεβαίνεις σκαλοπάτια, με το τι γίνεται στη βάση της κοινωνίας. Επίσης ένα άλλο που γίνεται είναι ότι αυτοοχυρώνεσαι και πρέπει να προστατέψεις τα κεκτημένα σου για να διασφαλίσεις την πολιτική σου. Ε, αυτό σε αποσπά από το να προσφέρεις. Το είδα έτσι και είπα, ας το κάνω από κάτω προς τα πάνω.
Πιστεύω, άλλωστε, ότι όταν κάνεις αυτό που αγαπάς, ή τουλάχιστον αυτό μέσα στο οποίο νιώθεις καλά, θα λαμβάνεις διαρκώς βοήθειες. Για του λόγου το αληθές, η «Ευμέλεια» δεν έχει γίνει μόνο από εμένα. Υπάρχουν δεκάδες άνθρωποι που έβαλαν το λιθαράκι τους, που βοήθησαν με πολλούς τρόπους. Έτσι, δεν θεωρώ ότι το έργο μου είναι ιεραποστολικό, κάτι το οποίο κάνω μόνος μου. Εξάλλου το θέμα βιωσιμότητα στην «Ευμέλεια» είναι σύνθετο. Απαιτεί προσωπικό χρόνο, κόπο και στήριξη. Έχει πολύ δρόμο, ο οποίος, ωστόσο, είναι όμορφος.
-Μπορούμε να γίνουμε οι μικρές αλλαγές στον κόσμο μας;
Υπάρχουν παραδείγματα: έχω διαβάσει για έναν Έλληνα που ήταν σε μια εταιρεία μάρκετινγκ και δημοσίων σχέσεων που έχασε τη δουλειά του και τώρα ταΐζει τρεις χιλιάδες ανθρώπους την ημέρα. Ξεκίνησε με το να δώσει από το σάντουιτς που έτρωγε.
-Εσύ έχεις γίνει η αλλαγή που θα ήθελες;
Δεν ξέρω αν κάποτε θα νιώθω έτσι. Αισθάνομαι ότι έχω να κάνω πράγματα, να βελτιωθώ, να γίνω καλύτερος άνθρωπος να μην πληγώνω τους γύρω μου αλλά ταυτόχρονα να είμαι και ευχαριστημένος. Σίγουρα είμαι ευχαριστημένος για το επίπεδο της προσπάθειάς μου που έχει πλέον μια ακτινοβολία.
-Τι είναι αυτό που σου λείπει από την Αμερική;
Μου λείπουν σίγουρα οι δικοί μου άνθρωποι, η οικογένειά μου. Φυσικά μου λείπει η οργάνωσή τους, η ευκολία με την οποία μπορείς να επιχειρήσεις, να φτιάξεις μέσα σε λίγες μέρες εταιρεία, να ανοίξεις τραπεζικό λογαριασμό της εταιρείας, να φτιάξεις on line κατάστημα μέσα σε μία εβδομάδα.
-Γιατί να έρθει κανείς στην «Ευμέλεια»;
Για να δει ένα χώρο που βρίσκεται σε αγροτική γη, η οποία ωστόσο δεν «φοβίζει» ούτε ξενίζει, γιατί έχει ωραία αρχιτεκτονική, άρα μπορεί να είναι ομαλή η επαφή του με τη φύση. Μας ενδιαφέρει να έρθουν άνθρωποι από τα αστικά κέντρα και να δουν πώς είναι η φύση, να ξαναπαίξουν τα παιδιά τους με τα ζώα. Και να καταλάβουν ότι δεν είναι κάτι έξω από την πραγματικότητα, ότι είναι κάτι που μπορούν και οι ίδιοι να κάνουν, αν αυτό είναι το όνειρό τους. Μας ενδιαφέρει λοιπόν η εκπαίδευση και η επαφή με τις τεχνολογίες περιβάλλοντος. Είναι ωραίο να μιλάμε για γεωθερμία, για βιολογικό καθαρισμό, αλλά είναι καλό να δεις κάποιον να τα εφαρμόζει. Η «Ευμέλεια» λοιπόν συνδυάζει το οικολογικό, το βιολογικό, το εκπαιδευτικό στοιχείο με την αρχιτεκτονική και κάποιες ευκολίες αστικού τύπου μαζεμένες σε ένα αγροτικό κτήμα. Κάνει δηλαδή πιο ομαλή τη μετάβαση στη φύση.
-Οι φετινές ενδείξεις για την κίνηση πώς είναι δεδομένης της κρίσης;
Είναι καλές. Φέτος βλέπω μια τάση ανοδική και από τους Έλληνες και από το εξωτερικό. Βέβαια υπάρχει χώρος για ανάπτυξη ως προς τα νούμερα. Επίσης βλέπω ότι ανταποκρινόμαστε σε διαφοροποιημένες ανάγκες, ας πούμε, δεν περίμενα ότι θα έρχονταν στην Ευμέλεια για bachelor πάρτυ!
-Σε ποια μεγάλη προσωπικότητα θα ήθελες να κάνεις το τραπέζι;
Στον Κρισναμούρτι, γιατί από όσα έχω διαβάσει και δει, πιστεύω ότι ήταν από τους πιο ακέραιους ανθρώπους στη γη. Έπιανε σύνθετα θέματα, όπως ο διαλογισμός, και τους έδινε μια προσωπική και απελευθερωτική υπόσταση, που σε συνδέει με το σύμπαν.
-Σου λείπει καθόλου το Ευρωκοινοβούλιο, μέρες που έρχονται;
Ίσως θα μπορούσα να βοηθήσω και εγώ αλλά έτσι, όπως είναι το πλαίσιο, δηλαδή μιλάω για μιζέρια, κόντρες διαπροσωπικές, μικροσυμφέροντα, με αποθαρρύνει. Ίσως κι εμείς μπαίνοντας σε μια τέτοια κατάσταση να συνεχίζουμε άθελά μας αυτό το φαύλο κύκλο και το λέω και ως αυτοκριτική. Έτσι υπό αυτή την άποψη θα ήθελα να βοηθήσω ώστε να αλλάξει αυτή η κατάσταση.
-Έχετε μπει σε κάποιο διεθνή οργανισμό;
Η Ευμέλεια είναι από τα τρία αγροκτήματα στην Ελλάδα που εντάσσεται στο European Ecoturism Standards. Είναι ένα πανεπιστημιακό πρόγραμμα που έχει τη δομή για να πιστοποιούνται εταιρείες και χώροι αγροτουρισμού. Επίσης έχουμε περάσει στο Eco Club, του οποίου η βάση είναι στην Ελλάδα αλλά απευθύνεται σε όλο τον κόσμο.
-Και τέλος, ποιος είναι ο επιτυχημένος άνθρωπος;
Επιτυχημένος άνθρωπος ήταν παππούς μου! Έζησε πολλά χρόνια, ήταν καλός στη δουλειά του, προσέφερε στην κοινωνία, ενώ του άρεσαν τα όμορφα πράγματα, το καλό φαγητό, η καλή παρέα για να πιει ένα ποτό μαζί της. Τον θυμάμαι ογδόντα χρονών να περνάει μια ωραία κοπέλα και να γυρνάει να τη θαυμάζει. Ήταν σε όλα μέσα.