Το σαββατιανό ως εμπορικό σήμα

28 Μαρτίου 2012
Ντίνος Στεργίδης

Εάν η Ελλάδα ήταν μια χώρα οι κάτοικοι της οποίας μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους, τότε θα ήταν η, παροιμιώδης για τον πρώην πρωθυπουργό, «Δανία του Νότου». Θα ήταν, επίσης, μια χώρα με δυνατά ομαδικά εμπορικά σήματα στο κρασί.

Έχω αναφερθεί επανειλημμένως στη σημασία της γεωγραφικής ένδειξης καταγωγής, αφού η προέλευση μπορεί να είναι καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας στην εμπορική σταδιοδορομία ενός κρασιού. Ωστόσο, δεν μπορούν όλα τα κρασιά να διεκδικήσουν δάφνες για το τερουάρ τους και σε αυτές τις περιπτώσεις άλλα είναι τα επιχειρήματα που πρέπει να προβληθούν. Τα ροζέ κρασιά της Κρήτης, για παράδειγμα, μου φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα αξιόλογα ως κατηγορία, έχουν πολλά κοινά στοιχεία, είναι υψηλής ποιότητας, έχουν ένα δικό τους ξεχωριστό στυλ και θα μπορούσαν ως ομάδα και με αφετηρία το γευστικό τους χαρακτήρα, να παίξουν σημαντικό ρόλο στο οινικό γίγνεσθαι της χώρας ― εάν ποτέ κατόρθωναν να χτίσουν μια συλλογική εικόνα.

Το ίδιο ισχύει για την πιο αδικημένη ελληνική ποικιλία αμπέλου, το σαββατιανό. Το σαββατιανό είναι η ποικιλία που οι ειδήμονες αρέσκονται να μισούν (love to hate!) κάτι που οι παραγωγοί της φέρουν ιδιαίτερα βαρέως. Το σαββατιανό είναι το ασχημόπαπο του ελληνικού αμπελώνα, ο αδικημένος μαθητής που όσο κι αν προσπαθεί δεν παίρνει ποτέ τα εύσημα του δασκάλου. Τι «Δοκιμές» δεν έχει βγάλει ο ένας και τι χάδια βαρελιού ο άλλος… Τι σούπερ σπέσιαλ οινοποιήσεις με επιλεγμένα σταφύλια από τις ορεινές Αφίδνες, όλα εις μάτην. Το σαββατιανό συνεχίζει να περνά απαρατήρητο, σε σημείο που ελάχιστοι παραγωγοί το αναφέρουν στην ετικέτα τους: είναι ζήτημα εάν υπάρχουν αυτή τη στιγμή δέκα κρασιά με την ένδειξη «Σαββατιανό» στην μπροστινή ετικέτα.

Κι όμως, υπάρχει λύση: το σαββατιανό θα μπορούσε να σταθεί ως αυτόνομο εμπορικό σήμα (brand name) αποδεσμευμένο από τη γεωγραφική του προέλευση, ως το ιδανικό φτηνό, καθημερινό κρασί του Έλληνα.

Όλες οι προϋποθέσεις είναι παρούσες: υπάρχει καταρχάς σε μεγάλες ποσότητες και σε φθηνές τιμές. Από την Ανάβυσσο μέχρι και πέρα από τη Θήβα, καλλιεργούνται 220.000 στρέμματα σαββατιανό, με τιμή πώλησης του σταφυλιού, που σπάνια ξεπερνά τα 0,25 €/κιλό. Άρα μιλάμε για ένα εν δυνάμει πάμφθηνο κρασί ― και μάλιστα λευκό ― διαθέσιμο σε μεγάλες ποσότητες. Δεύτερον,  η γεύση του σαββατιανού είναι οικεία και αποδεκτή από τον έλληνα καταναλωτή. Μπορεί να μην είναι σαν τα αρωματικά λευκά κρασιά της Μακεδονίας, που είναι της μόδας, αλλά στα καλύτερά του αποτελεί έξοχη εκδοχή λευκού μεσογειακού οίνου. Στο σημείο αυτό, θα έκανα την εξής παρατήρηση ως προς το γευστικό προφίλ του σαββατιανού: βλέπω μια επικίνδυνη τάση από την πλευρά πολλών οινοποιών να θέλουν να το απογυμνώσουν από τα κλασικά γευστικά του χαρακτηριστικά, τα οποία στην περίπτωση της ποικιλίας αυτής είναι φυτικά. Ένα καλό σαββατιανό έχει σχετικά χαμηλή οξύτητα, έχει όμως όγκο στο στόμα, ενώ τα αρώματά του θυμίζουν την εξοχή των Μεσογείων, με τις θυμαριές, τις κουκουναριές και τις συκιές της. Δυστυχώς πολλά σύγχρονα σαββατιανά προσπαθούν, αντίθετα, να γίνουν απομιμήσεις φτηνών σοβινιόν με έντονα τεχνολογικά αρώματα και εντελώς νερουλή γεύση. Λάθος, κατά την άποψή μου.

Επίσης, το σαββατιανό είναι ένα όνομα πασίγνωστο σε όλη την Ελλάδα (και εύκολο να προφέρει ένας ξένος), με τη δική του ιστορία. Εάν, λοιπόν, υπήρχε ένας τρόπος όλοι όσοι παράγουν σαββατιανό να συμφωνήσουν σε ένα κοινό marketing plan (όπως ας πούμε συμβαίνει με το Μποζολέ νουβό) και το σαββατιανό λανσαριζόταν στην αγορά ως ένα brand name ταυτόσημο με το εύκολο, καθημερινό κρασί, σε κάθε είδους συσκευασία, από ασκό έως και δίλιτρη φιάλη με βιδωτό καπάκι, θα είχε εκτιμώ πιθανότητες επιτυχίας. Το «πιάσε ένα σαββατιανό», θα μπορούσε να γίνει ρεφλέξ για πολλούς. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο, εκτός του ότι πρέπει να συμφωνήσουν πολλοί παραγωγοί της Στερεάς Ελλάδας μεταξύ τους, πρέπει και οι οινοποιοί των Μεσογείων, που είναι κατά κάποιο τρόπο οι θεματοφύλακες της σαββατιανής παράδοσης, να το πάρουν απόφαση πως τα Μεσόγεια ως γεωγραφική ένδειξη καταγωγής είναι τελειωμένα. Ξέρω πως είναι μια εξαιρετικά δύσκολη απόφαση διότι η περιοχή έχει μεγάλη αμπελοοινική παράδοση και συνεχίζει ακόμα και σήμερα να διαθέτει σημαντικές εκτάσεις αμπελώνων. Όμως, στο μυαλό του μέσου καταναλωτή, η πάλαι ποτέ βουκολική Ανατολική Αττική δεν είναι πλέον παρά ένα συνονθύλευμα πανάσχημων κτιρίων (δεν μπορώ, εδώ, να αντισταθώ στον πειρασμό και να μην πω κάτι για τους πολιτικούς μηχανικούς/εργολάβους που φέρουν βαρύτατη ευθύνη για την αισθητική καταστροφή της χώρας, έχοντας κατορθώσει να υφαρπάξουν μέσα από τα χέρια των αρχιτεκτόνων την τελική υπογραφή των οικοδομών, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες προηγμένες χώρες), διαφόρων κακόγουστων βιοτεχνιών αλά γκρεκ, απείρων ημιτελών οικοδομημάτων κ.ο.κ., το τέλειο παράδειγμα εν ολίγοις του περίφημου urban sprawl των πολεοδομικών συγγραμμάτων. Ποιος μπορεί να είναι τόσο τυφλός, ώστε στη θέση όλων αυτών να βλέπει γραφικούς αμπελώνες; Κανένας, φυσικά. Η καταστροφή είναι ανεπανόρθωτη και, δυστυχώς, οι παραγωγοί των Μεσογείων θα πρέπει να βρουν άλλα επιχειρήματα από το «Made in Μεσόγεια» για να πουλήσουν τα κρασιά τους. (Μεγάλη είναι επίσης και η ευθύνη των ίδιων των κατοίκων των Μεσογείων και όλης της Ανατολικής Αττικής που μόνοι τους κατέστρεψαν τα πανέμορφα, γραφικά τους χωριά για να στήσουν στη θέση τους erzatz νέες πόλεις…).

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση