Η ζωή χωρίς Carrefour

Κάθε Οκτώβριο μήνα όλες οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ της Γαλλίας οργανώνουν ταυτόχρονα ένα δεκαπενθήμερο οινικών προσφορών, μια τεράστια γιορτή κρασιού σε εθνικό επίπεδο, όπου οι καταναλωτές έχουν την ευκαιρία να αγοράσουν ακόμα και μεγάλα κρασιά σε πραγματικά εξευτελιστικές τιμές. Το φαινόμενο έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, που τα εξειδικευμένα περιοδικά κρασιού τυπώνουν ειδικές εκδόσεις συγκεντρώνοντας τις προσφορές όλων των σούπερ μάρκετ. Εκατοντάδες χιλιάδες οινόφιλοι εκμεταλλεύονται την ευκαιρία αυτή για να αγοράσουν κρασιά για τις γιορτές των Χριστουγέννων και όχι μόνο.

Ένα χρόνο μετά που ήρθε το Carrefour στην Ελλάδα («Continent» λεγόταν τότε), προσπάθησε να οργανώσει στο πρώτο της κατάστημα, στον Άλιμο, μια αντίστοιχη «γιορτή κρασιού» που δυστυχώς πήγε άπατη. Ήταν τόσο μεγάλη η αποτυχία του εγχειρήματος, που αν δεν κάνω λάθος ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που η Carrefour επιχείρησε να στήσει μια «Foire aux Vins», τουλάχιστον τόσο φιλόδοξα. Mπορεί η καινοτομία αυτή να απέτυχε, κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει την επανάσταση που η μεγάλη γαλλική αλυσίδα έφερε στο ελληνικό λιανεμπόριο, σε πολλά διαφορετικά επίπεδα.

Πέρα από τις τιμές, τις οποίες σίγουρα παρέσυρε προς τα κάτω σε όλη την αγορά, το Carrefour έφερε στη χώρα μας δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες νέα αγαθά, ανοίγοντας για όλους νέους γαστρονομικούς ορίζοντες. Θυμάμαι πως τις πρώτες μέρες λειτουργίας του Continent στον Άλιμο, μόνο που δεν χόρευαν από τη χαρά τους στους διαδρόμους του οι Γάλλοι της Αθήνας, που έσπευσαν μαζικά να αγοράσουν οικίες σε εκείνους γεύσεις που δεν υπήρχαν φυσικά πουθενά αλλού. Έκτοτε παρακολουθώ με όλο και μεγαλύτερη θλίψη να μειώνονται χρόνο με το χρόνο οι εισαγωγές όλων των «παράξενων» γαλλικών εδεσμάτων, αφού είναι προφανές ότι αφορούν ένα απειροελάχιστο ποσοστό των πελατών τής Carrefour ενώ καταλαμβάνουν πολύτιμο χώρο στο ράφι.

Ένα από τα πρώτα θύματα ήταν τα «Petit Suisse» με τα οποία μεγαλώνουν όλα τα Γαλλάκια. Ένα από τα πιο περίεργα προϊόντα, για εμάς τους Έλληνες, πρόκειται για ένα φρέσκο τυρί με προσθήκη πλούσιας κρέμας γάλακτος ― που πρωτοπαρακευάστηκε στη Νορμανδία και δεν έχει καμία σχέση με την Ελβετία. Πωλείται σε μικρές ατομικές μερίδες των 20 γραμμαρίων τυλιγμένες σε ένα λεπτό… χαρτί επάνω στο οποίο είναι τυπωμένες οι πληροφορίες για το προϊόν, μέσα σε μια διάφανη πλαστική θήκη. Στην εμφάνιση μοιάζουν με πολύ μικρά γιαούρτια. Συχνά μου έτυχε να φανταστώ την έκπληξη και την απορία του μέσου έλληνα καταναλωτή που θα είπε στον εαυτό του «άντε να το δοκιμάσω», για να ανακαλύψει ανοίγοντάς το, κολλημένο επάνω στο τυρί, ένα κομμάτι χαρτί! Αναρωτιέσαι, γιατί το χαρτί να μην είναι έξω από τη συσκευασία (για να κρατάει το σχήμα του όταν το σερβίρεις). Αφήστε, βέβαια, που οι Γάλλοι έχουν ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο όλοι, μα όλοι, το καταναλώνουν… Έτσι λοιπόν δεν είναι απορίας άξιο που σταμάτησε να έρχεται στην Ελλάδα, όπως εξάλλου και τόσες άλλες περίεργες όσο και γευστικές λιχουδιές, όπως για παράδειγμα το Munster της Αλσατίας, που πρέπει να είναι ένα από τα πιο «βρωμερά» τυριά της Γαλλίας ή τα Andouillettes de Troyes, ένα είδος γαρδούμπας σε μορφή λουκάνικου που πρέπει να ψηθεί στη σχάρα και που μυρίζει σαν να έχεις βάλει το κεφάλι σου μέσα σ’ ένα βουνό κομπόστ με περιττώματα αγελάδας. (Η συσκευασία δεν διευκρίνιζε πουθενά πως τα αντουγιέτ έπρεπε να ψηθούν και μάλιστα καλά και αναρωτιέμαι πόσοι ήταν εκείνοι που την πάτησαν δοκιμάζοντας να κόψουν σε φέτες αυτό το εν πολλοίς και για πολλούς αηδιαστικό προϊόν. Γενικά, σε πολλά τέτοιου είδους τρόφιμα οι περιγραφές και οι οδηγίες χρήσης της Carrefour ήταν «κατά προσέγγιση» δυσχεραίνοντας σίγουρα την εισδοχή και αποδοχή τους από το ελληνικό κοινό: για παράδειγμα, μέχρι πρόσφατα η απόδοση στα ελληνικά του «fromage persillé» στη συσκευασία του θαυμάσιου μπλε τυριού Saint Agur ήταν «τυρί με μαϊντανό»!).

Βέβαια, παρά τον συνεχή «εξελληνισμό» της προϊοντικής γκάμμας τής Carrefour, τα περίεργα προϊόντα συνέχισαν να υπάρχουν (σε αυτό βοήθησε και η γκάμμα ιδιωτικής ετικέτας «Reflets de France») και, τώρα, η προοπτική κατάργησής τους σίγουρα στεναχωρεί πολύ κόσμο. Διότι ως γνωστόν, η Carrefour αποφάσισε πρόσφατα να αποχωρήσει από την Ελλάδα και πούλησε το ποσοστό της στην εταιρεία Μαρινόπουλος, η οποία πριν συνεργαστεί με την Carrefour δεν είχε δείξει κατά την άποψή μου κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για προϊόντα πιο «ψαγμένα». Εάν για κάποιο λόγο πάψουν να εισάγονται όλα αυτά τα γαλλικά τρόφιμα τα οποία εξασφάλιζε η Carrefour, ο γευστικός μας ορίζοντας θα συρρικνωθεί σημαντικά.

Σε κάθε περίπτωση είναι τραγικό να βασιζόμαστε γαστρονομικά σε μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ και ενδεικτικό της φτώχειας μας. Προσωπικά θεωρώ πως η Carrefour έχει θαυμάσια καταστήματα, αλλά παρόλα αυτά παραμένει… σούπερ μάρκετ και κανείς γάλλος γαστρονόμος δεν θα διανοείτο να αγοράσει τα αλλαντικά του, τα τυριά του ή τα κρέατά του σ’ ένα Carrefour, όταν σε κάθε γειτονιά όλων των πόλεων της Γαλλίας υπάρχουν αντίστοιχα εξειδικευμένα καταστήματα υψηλής ποιότητας. Ωστόσο, αυτό έχουμε, και σε λίγο ίσως ούτε και αυτό…

Επειδή όμως ήδη ακούω ορισμένους να λένε «και τι έγινε, να ψωνίσεις αντίστοιχα ελληνικά προϊόντα», θέλω να διευκρινίσω πως αναφέρομαι ως επί το πλείστον σε τρόφιμα αντίστοιχα των οποίων δεν παράγονται στην Ελλάδα (δεν θα μπω καν στον κόπο να συγκρίνω ποιότητες για ομοειδή προϊόντα). Σκέφτομαι, για παράδειγμα, την παχύρευστη σαν γιαούρτι φρέσκια κρέμα γάλακτος (crème fraiche épaisse) που μόνο στα Carrefour μπορείς να βρεις και η οποία δίνει απείρως καλύτερα αποτελέσματα από την υγρής μορφής κρέμα στην παρασκευή σαλτσών και σε σούπες (επί τη ευκαιρία, πόσοι θυμούνται σήμερα πως μόλις το 1990 δεν υπήρχε πουθενά στην Ελλάδα συσκευασμένη, τυποποιημένη φρέσκια κρέμα γάλακτος και πως έπρεπε να την αγοράσεις χύμα, π.χ. από τον Βάρσο της Κηφισιάς ― όπου, ειρήσθω εν παρόδω, συνεχίζει να είναι εξαιρετικής ποιότητας;). Για τα τυριά, επίσης,  τι να πει κανείς; Τρέξτε, φίλοι αναγνώστες, να αγοράσετε όσο υπάρχουν ακόμα αποθέματα, το φρουτώδες και ελαφρά καπνιστό στη γεύση παλαιωμένο Mimolette, που στα 14€ το κιλό είναι φθηνότερο από πολλά ελληνικά τυριά, το εκπληκτικό, κρεμώδες μπλε τυρί Saint Agur από την Οβέρνη, που είναι μια πιο ήπια εκδοχή του ροκφόρ και που έχει την ιδιότητα να αλείφεται πάρα πολύ εύκολα στο ψωμί και το κλασικό Tomme από τις γαλλικές Άλπεις που είναι ΤΟ τυρί για κρασί.

Όλα αυτά και πολλά άλλα (π.χ. saucisse sèche d’Auvergne, ένα φανταστικό ξηρό λουκάνικο) θα μας λείψουν εάν οι νέοι ιδιοκτήτες των καταστημάτων Carrefour γυρίσουν την πλάτη στη Γαλλία, όπως πολύ φοβούμαι θα συμβεί. Εξάλλου, έχουμε το παράδειγμα της ΑΒ Βασιλόπουλος, η οποία πολύ σωστά έπαψε να χρησιμοποιεί το σλόγκαν «και του πουλιού το γάλα», όταν άλλαξε επί το… λαϊκότερον στρατηγική και κατήργησε σχεδόν όλα τα μη τυποποιημένα ξένα τυριά και πολλά άλλα.

Τι να κάνουμε, θα μπορούσε να ήταν και χειρότερα και ο νοών νοείτω.