Όταν απουσιάζει η συναίνεση (και στο κρασί)

21 Σεπτεμβρίου 2011
Ντίνος Στεργίδης

Στο μέτρο που πάει κόντρα στην παγκοσμιοποίηση, το κρασί είναι ένα περίεργο προϊόν. Ασφαλώς η κατανάλωσή του αυξάνεται ποσοτικά και διευρύνεται ποιοτικά καθώς νέες, εντελώς παρθένες αγορές ανοίγουν τις πόρτες του σε αυτό (Κίνα, Ινδία, Ρωσία, Βραζιλία…), τη στιγμή που άλλες, όπως οι ΗΠΑ, αναπτύσσονται ραγδαία. Ωστόσο, ενώ στα περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα παρατηρείται μια τάση συγκεντρωτισμού, με την εδραίωση σε πλανητικό επίπεδο ολίγων εμπορικών σημάτων (από τα Gap και τα Zara μέχρι το Bacardi και την Absolute), στο χώρο του κρασιού αντιθέτως βλέπουμε μια ακόμα μεγαλύτερη απ’ ό,τι στο παρελθόν διάσπαση, με εκατοντάδες χιλιάδες οινοποιίες και πιθανότητα εκατομμύρια ετικέτες ανα την υφήλιο να διεκδικούν την προσοχή του καταναλωτή.

Ακόμα και σήμερα, στην εποχή της ηλεκτρονικής κοινωνικής δικτύωσης, δεν υπάρχει ούτε ένα κρασί που να είναι «παγκόσμια μάρκα» (global brand). Αυτό συμβαίνει επειδή στο κρασί το brand loyalty του καταναλωτή είναι αδύναμο και αφορά κυρίως γενικές μάρκες/έννοιες (όπως «γαλλικό κρασί», «Μπορντό»), ενδεχομένως κάποιες ποικιλίες («chardonnay», «cabernet»), συγκεκριμένες γεύσεις («λευκά ημίγλυκα κρασιά»), ίσως κάποιον παραγωγό και τελευταίο ένα συγκεκριμένο εμπορικό σήμα. Με άλλα λόγια, ο καταναλωτής αφού αποφασίσει μεταξύ ερυθρού και κόκκινου στη συνέχεια θα επιλέξει χώρα, μετά περιοχή/ποικιλία, μετά παραγωγό και στο τέλος συγκεκριμένη ετικέτα. Αυτό είναι το καθιερωμένο σχήμα επιλογής στις ώριμες αγορές του εξωτερικού. Στην Ελλάδα τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι γιατί είμαστε σε ένα μεγάλο ποσοστό ένα «brand-driven market» και πολλοί καταναλωτές επιλέγουν κατευθείαν τη μάρκα.

Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και στην Ελλάδα, όσο αναπτύσσεται η γνώση για το κρασί και αυξάνεται ο αριθμός των οινόφιλων, τόσο αναπτύσσεται και η επιθυμία για γευστικές οινικές εξερευνήσεις, γιατί αυτό είναι το ίδιον του κρασιού. Πόσο κόσμο δεν γνωρίζετε, ο οποίος ενώ θα πιει «πάντα» ούζο Πλωμάρι και ουίσκι Cutty Sark, όταν θα έρθει η στιγμή να διαλέξει κρασί είναι έτοιμος να πειραματιστεί και να δοκιμάσει κάτι καινούργιο; Αυτή είναι η χάρη του προϊόντος, η ιδιαιτερότητά του και ο λόγος για τον οποίο χιλιάδες άνθρωποι έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην επικοινωνία του.

Όλα αυτά σημαίνουν πως στην παραγωγή, στη διάθεση και στην επικοινωνία τού κρασιού η συλλογικότητα είναι εξαιρετικά σημαντική. Οι παραγωγοί μιας περιοχής μαζί διαμορφώνουν την εικόνα του κρασιού τους (ακόμα και τη γεύση του), την επικοινωνία του, τις τιμές στις οποίες θα πρέπει να πουληθεί και σε τελευταία ανάλυση την υπεραξία του. Κάποιος που θέλει να πιει λευκό ξηρό κρασί από τη Σαντορίνη δεν έχει και πολλές εναλλακτικές λύσεις. Θα μπορούσε μάλιστα κανείς να ισχυριστεί πως δεν έχει καμία εναλλακτική λύση γιατί κανένα άλλο κρασί στον κόσμο δεν έχει τη χαρακτηριστική γεύση που έχουν τα λευκά σαντορινιά κρασιά, που οφείλεται στο συγκεκριμένο και μοναδικό αμπελοτόπι του κυκλαδίτικου νησιού. Να ένα ανεκτίμητης αξίας συγκριτικό πλεονέκτημα, αρκεί οι παραγωγοί της Σαντορίνης να το εκμεταλλευτούν σωστά.

Ό,τι ισχύει για τη Σαντορίνη ισχύει και για άλλες περιοχές της χώρας αλλά και για την ίδια την Ελλάδα, συγκρινόμενη με άλλα οινοπαραγωγικά κράτη. Τα ατού μας, δηλαδή οι γηγενείς μας ποικιλίες, τα μοναδικά αμπελοτόπια μας, η πλούσια ιστορία των περιοχών μας αποτελούν σπουδαία «όπλα» στην αρένα της διεθνούς αγοράς, αν χρησιμοποιηθούν σωστά. Αυτή τη χρήση προσπάθησε να βάλει σε μια τάξη και να αναπτύξει περαιτέρω το Στρατηγικό Σχέδιο για το ελληνικό κρασί, την εκπόνηση του οποίου η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου ανέθεσε πριν από δύο χρόνια σε εξειδικευμένη εταιρεία μελετητών.

Το πρόβλημα είναι πως τώρα που άρχισε η υλοποίησή του άρχισαν και οι αντιδράσεις. Αντιδράσεις παρασκηνιακές ως επί το πλείστον, από παραγωγούς που εκτιμούν πως θίγονται τα συμφέροντά τους γιατί τα κρασιά τους δεν παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην προβολή του ελληνικού κρασιού. Το αποτέλεσμα είναι ένας κλάδος σε πλήρη αναστάτωση την πιο κρίσιμη στιγμή, όχι μόνο λόγω κρίσης, αλλά και επειδή βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ένα φιλόδοξο σχέδιο προβολής σε τρίτες χώρες. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα φανεί πόσο ώριμος και έτοιμος να παραδειγματιστεί από τη διεθνή εμπειρία είναι ο κλάδος του ελληνικού κρασιού.

Ο Ντίνος Στεργίδης είναι εκδότης της εφημερίδας Αμπελοτόπι

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση