Ανέτοιμο φάνηκε το ελληνικό κρασί να αντιμετωπίσει την κρίση και, ακόμα και σήμερα, οι φυσικοί του ηγέτες δεν έχουν αρθεί στο ύψος των περιστάσεων αφού, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, επικρατεί το «σώζων εαυτόν σωθήτω». Έτσι, η προσαρμογή του κλάδου στα νέα δεδομένα γίνεται βίαια και με πολλές παράπλευρες απώλειες. Σε κάθε περίπτωση είναι τουλάχιστον θλιβερό να βλέπει κανείς ένα μεγάλο μέρος της προσπάθειας ανοικοδόμησης του ελληνικού κρασιού στην εγχώρια αγορά να κατακρημνίζεται σαν κάστρο από τραπουλόχαρτα και να παρατηρείται μια (εν μέρει έστω) επιστροφή σε εμπορικές πολιτικές της δεκαετίας του ’80.
Αυτή τη στιγμή, πανικοβλημένοι όπως είναι όλοι, το μόνο που κοιτούν είναι να πουλήσουν και να εισπράξουν. Η αγορά έχει πιάσει το κρασί από τη μύτη και το τραβά όπου θέλει, δηλαδή προς τα κάτω. Αξιοσέβαστοι οινοπαραγωγοί που έχουν επενδύσει τους κόπους μιας ζωής στην εξυπηρέτηση οραμάτων, όπου δίπλα στα δικά τους πρωταγωνιστούσαν κρασιά παγκοσμίου κλάσης, υποκύπτουν σε πανάθλιους εκβιασμούς αλυσίδων σούπερ μάρκετ, εφοδιάζοντάς τα με πάμφθηνα κρασιά ιδιωτικής ετικέτας όπου πρώτο-πρώτο φιγουράρει το δικό τους όνομα! Άλλοι το έχουν ρίξει στον ασκό, σε τρελές εκπτώσεις, στα πλαστικά μπουκάλια και σε ό,τι άλλο βάλει ο νους, αφού «η φιάλη έχει καταρρεύσει».
Αναμφίβολα ο κλάδος πληρώνει αμαρτίες του παρελθόντος, η μεγαλύτερη από τις οποίες είναι ότι δεν μπόρεσε ποτέ να δώσει μια συντεταγμένη και σφαιρική λύση στο τεράστιο πρόβλημα της εμπορίας κρασιού στην Ελλάδα, που ευθύνεται για τις υψηλές τιμές που πληρώνει ο καταναλωτής. «Το ελληνικό κρασί δεν είναι ακριβό, πουλιέται ακριβά», λένε πολλοί οινοπαραγωγοί και τις περισσότερες φορές δεν έχουν άδικο.
Δίχως να υπεισέλθουμε στις λεπτομέρειες του μέχρι σήμερα τρόπου εμπορίας και διακίνησης κρασιού στη χώρα μας (γιατί ασφαλώς δεν είναι όλα μαύρα-άσπρα), να πούμε απλώς ότι στην Ελλάδα υπήρχε ― και σε ένα μεγάλο ποσοστό συνεχίζει να υπάρχει ― ένας παραπάνω μεσάζοντας απ’ ό,τι χρειάζεται.
Όμως, η κρίση ήδη φέρνει νέες ισορροπίες στην αγορά, με την εμφάνιση χονδρεμπόρων που δουλεύουν με εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό κέρδους ― της τάξης του 8% ― με την άνοδο του ηλεκτρονικού εμπορίου, με την απευθείας πώληση κρασιών από τον οινοπαραγωγό στον καταναλωτή (και στον εστιάτορα) και με την είσοδο στην αγορά πολλών νέων σε ηλικία «παικτών» που βλέπουν τα πράγματα με άλλο μάτι. Μάλιστα ο τελευταίος αυτός παράγοντας έχει υποτιμηθεί από τους οινοποιούς.
Παραπονιούνται, για παράδειγμα, όλοι, για την κατάρρευση των πωλήσεων των εμφιαλωμένων κρασιών στο εστιατόριο, δίχως να βλέπουν πως από την άλλη μεριά έχουμε μια έκρηξη στην ανάπτυξη των wine bars και, γενικότερα, των wine restaurants. Όταν φτάσουμε να καταλάβουμε πως δεν γίνεται όλα τα εστιατόρια να πωλούν κρασί και με σοβαρό μάλιστα τρόπο, τότε θα καταλάβουμε τη σημασία της τάσης αυτής (που είδαμε και ανακοινώσαμε στο Οινόραμα από τον περασμένο Μάρτιο) η οποία αναδεικνύει το καλό εμφιαλωμένο κρασί στη σωστή του διάσταση (και σε πιο σωστές τιμές). Με άλλα λόγια, δεν είναι όλα μαύρα και ήδη η κρίση έχει δημιουργήσει ευκαιρίες για όσους δεν σκέφτονται συμβατικά. Ασφαλώς, όποιος περιμένει μέσα στο κελάρι του να χτυπήσει το τηλέφωνο με παραγγελίες για «παλέτες», θα περιμένει για πολύ ακόμα…
Η κρίση έχει πονέσει, αδίκως, πολλούς παραγωγούς που δουλεύουν έντιμα και με σύστημα, που κάτι έχουν να πουν με τα κρασιά που φτιάχνουν. Και από την άλλη η κρίση έδωσε φιλί ζωής στο αδιάφορο κρασί, είτε αυτό ήταν εμφιαλωμένο είτε χύμα. Ωστόσο, η τάση αυτή θα είναι παροδική. Θέλω να πιστεύω πως μέσα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η εγχώρια αγορά κρασιού θα προκύψουν νέα καταναλωτικά και εμπορικά μοντέλα, εμπνευσμένα από τις ώριμες και πιο υγιείς οινικές αγορές της Ευρώπης, όπου καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της τιμής ενός κρασιού παίζει η ίδια του η γεύση.
Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση